Ανάρτηση 53/2009 [αφηγηματική, ιστορική, (ελληνο-τουρκο)κυπριακή και συμφιλιωτική] - Ένα κείμενο με αφορμή την κηδεία του Χριστόφορου Σκορδή.

[Για την εν ψυχρώ δολοφονία των 5 ελληνοκυπρίων αιχμαλώτων στρατιωτών στο Τζιάος τον Αύγουστο του 1974 από τον τουρκικό στρατό ή/και τουρκοκύπριους ατάκτους έχω ήδη αφιερώσει τρία Posts:
1. την ανάρτηση 44/2009 – link: http://aneforiwn.blogspot.com/2009/08/432009.html ,
2. την ανάρτηση 45/2009 – link: http://aneforiwn.blogspot.com/2009/08/452009.html ,
3. και την ανάρτηση 46/2009 – link: http://aneforiwn.blogspot.com/2009/08/462009-2-3.html

Ίσως το αφιέρωμα σ’ εκείνα τα γεγονότα το έκανα γιατί ήθελα να φωτιστούν οι διάφορες πτυχές αυτής της τραγικής ιστορίας, όπως και οι παράπλευρες τους διαστάσεις... Αυτή η ενασχόληση μου (blogοσφαιρικώς) μ’ εκείνα τα θλιβερά γεγονότα ασυναίσθητα με συνέδεσε με την όλη ιστορία, με αποτέλεσμα να τραβά την προσοχή μου οτιδήποτε το σχετικό.

Προχτές Κυριακή 20 του Σεπτέμβρη υπήρχε στην εφημερίδα “Πολίτης” (στην τακτική της κυριακάτικη σελίδα) ένα κείμενο της τουρκοκύπριας δημοσιογράφου Sevgül Uludağ* – ερευνήτριας πάνω σε θέματα αγνοούμενων και δολοφονηθέντων και από τις δύο κοινότητες – όπου μ’ ένα όμορφο αφηγηματικό τρόπο (όπως συνηθίζει να κάμνει κι αγαπητός Λινοπάμπακος στο δικό του Blog – link: http://sirmastocomputer.blogspot.com/2009/09/public-moods.html) κατάθεσε με πόνο ψυχής τα συναισθήματα και τις σκέψεις (της) που την κατέκλυσαν όταν πήγε στο Δάλι στην κηδεία του Χριστόφορου Σκορδή (ενός εκ των πέντε εν ψυχρώ δολοφονηθέντων).
Το όλο κείμενο διαπνέεται από ένα συμφιλιωτικό πνεύμα και εκπέμπει μηνύματα ειρήνης ... Γι’ αυτό κι σκέφτηκα να το μεταφέρω εδώ για να το γνωρίσουν και οι επισκέπτες και αναγνώστες του Blog.

Αυτή τη φορά ΔΕΝ θα κάνω οποιαδήποτε σχόλια ... Θα αφήσω το διάβασμα να κινηθεί ελεύθερα και τα συναισθήματα να πετάξουν και να καταβάλουν ανεμπόδιστα το κορμί... Μόνο οι επιχρωματώσεις είναι δικές μου].

[*Η Sevgül Uludağ έγραψε για το θέμα των αγνοουμένων, των εν ψυχρώ δολοφονηθέντων και για τους μαζικούς τάφους και στις δύο κοινότητες της Κύπρου και το βιβλίο “Τα στρείδια που έχασαν τα μαργαριτάρια τους”, έκδοση του ΙΚΜΕ (Ίδρυμα Κοινωνικοπολιτικών Μελετών), το 2005].

Σημειώσεις από μια κηδεία στο Δάλι
[της Sevgül Uludağ - caramel_cy@yahoo.com
“Πολίτης” - Κυριακή 20/09/2009
Link: http://www.politis-news.com/cgibin/hweb?-A=897323&-V=archivearticles&-p].

“Πάω στην κηδεία του Χριστόφορου Σκορδή, ενός από τους πέντε Ελληνοκύπριους αιχμάλωτους από το Τζιάος (Serdarli) που φωτογραφήθηκαν από τον Ergin Konuksever, δημοσιογράφο από την Τουρκία. Η κηδεία έγινε στο Δάλι στις 30 Αυγούστου 2009 - πάω εκεί διότι πέντε μήνες πριν τις «μεγάλες ειδήσεις» είχα γράψει την ιστορία τους, ότι είχαν ανακαλυφτεί σε ένα πηγάδι στο Τζιάος κατά τις εκταφές της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων. Πριν από χρόνια, είχα γράψει επίσης για το πηγάδι στο οποίο είχαν βρεθεί και το Τζιάος είναι ένα από τα μέρη από τα οποία έλαβα τις πιο έντονες απειλές… Όμως, όπως βλέπετε, όλα όσα είχα γράψει αποδεικνύονται τώρα, ιδιαίτερα σε αυτή την περίπτωση, με τα επιπρόσθετα τεκμήρια των φωτογραφιών που έβγαλε ένας Τούρκος δημοσιογράφος! Και όσοι εκτόξευσαν απειλές μπορούν τώρα να καθίσουν να σκεφτούν, διότι η αλήθεια βγαίνει στην επιφάνεια από τα πηγάδια, από το χώμα, από κάτω από τα δέντρα, η αλήθεια που κρατήσαμε κρυμμένη και καταπιεσμένη και στις δύο πλευρές του νησιού μας… Υπήρξαν απίστευτες απειλές και πίεση ώστε η αλήθεια να μην διαφανεί, ώστε κανένας να μην μιλήσει ή να γράψει για αυτή. Όμως τώρα, ανθρώπινα οστά βγαίνουν από τα πηγάδια σε ολόκληρη την Κύπρο, γίνονται κηδείες, η αλήθεια στάζει από το χώμα και η κηδεία τού Σκορδή είναι μέρος όλων αυτών. Σήμερα, θέλω να πάω στο Δάλι για να αποθέσω λουλούδια στο φέρετρό του, αγνά άσπρα τριαντάφυλλα για τον νεαρό Χριστόφορο Σκορδή που δεν είχε να κάνει τίποτα με τη διαμάχη, αλλά ήταν ένα θύμα των συνθηκών στο νησί.

Όταν ήταν ξεκάθαρο ότι οι πέντε στη φωτογραφία του Ergin Konuksever που λήφθηκε στο Τζιάος, είχαν βρεθεί σε ένα πηγάδι, κάποιοι στρατιωτικοί κύκλοι στο βόρειο τμήμα του νησιού αναστατώθηκαν και αποφάσισαν να διαδώσουν ψέματα για τους πέντε αυτούς νεαρούς Ελληνοκύπριους που εκτελέστηκαν εν ψυχρώ… Παρόλο που ήξεραν πολύ καλά ποιος διέπραξε τα εγκλήματα στη Μάραθα, τον Σανταλάρη και την Αλόα, βιασμούς και φόνους γυναικών και παιδιών, προσπάθησαν να ρίξουν το φταίξιμο για αυτή τη σφαγή στους πέντε Ελληνοκύπριους που δολοφονήθηκαν στο Τζιάος. Ήθελαν να βρουν μια «πρόφαση» για το φόνο τους και κατέφυγαν σε «φτηνή πολιτική»… Όμως όλοι ξέρουμε ότι οι πέντε αυτοί Ελληνοκύπριοι δεν είχαν καμία ανάμειξη με τη σφαγή στη Μάραθα, τον Σανταλάρη και την Αλόα - η σφαγή αυτή διαπράχθηκε από μια ομάδα της ΕΟΚΑ Β, κυρίως από την Περιστερωνοπηγή και ξέρουμε ποιοι είναι…

Ένας από τους Ελληνοκύπριους φίλους μου από τη Δικοινοτική Πρωτοβουλία των Συγγενών Αγνοουμένων και Θυμάτων Σφαγών και Πολέμου με παραλαμβάνει από το Λήδρα Πάλας και πάμε μαζί στο Δάλι για να παραστούμε στην κηδεία τού νεαρού Σκορδή.

«Το 1970 ήταν ο Α. που προσπάθησε να δολοφονήσει τον Μακάριο», μου λέει… «Κατά το πραξικόπημα ήταν υποστηρικτής της ΕΟΚΑ Β και διορίστηκε διοικητής της περιοχής Δαλίου. Μάζεψε όλους τους νεαρούς άντρες από τις αριστερές οικογένειες και τους έστειλε στην πρώτη γραμμή στις 20 Ιουλίου 1974, αφήνοντας τους νεαρούς των δεξιών οικογενειών μακριά από το μέτωπο! Για αυτό, στην περιοχή του Δαλιού, ενώ υπάρχουν γύρω στους 40 αγνοούμενους Ελληνοκύπριους από το 1974, πολύ λίγοι από αυτούς είναι από δεξιές οικογένειες και η μεγάλη πλειοψηφία των αγνοουμένων της περιοχής αυτής είναι από αριστερές οικογένειες…»

«Και τι συνέβη στον άντρα αυτό; Δικάστηκε για την ανάμειξή του στο πραξικόπημα;», τον ρωτώ.
«Όχι, όχι… Έγινε πλούσιος, και ασχολείται με κτηματομεσιτικά… Δεν είναι το ίδιο και στη δική σας κοινότητα; Άτομα σαν αυτόν και στις δύο πλευρές έγιναν πλούσια ενώ τα παιδιά των οικογενειών της εργατικής τάξης σκοτώθηκαν ή αγνοούνται… Για παράδειγμα στην περιοχή του Δαλιού και της Ποταμιάς, μερικοί Ελληνοκύπριοι έγιναν πλούσιοι εκδιώκοντας τους Τουρκοκύπριους από τα χωριά αυτά και παίρνοντας τα ζώα τους. Με αυτό τον τρόπο έκαναν μια καλή αρχή και προχώρησαν από εκεί… Θυμούμαι έναν ηλικιωμένο άντρα απέναντι από το σπίτι μας, τον Yusuf Chamuris, που είχε εφτά κόρες… Ήταν ένας πολύ καλός άνθρωπος, που έφτιαχνε χαλούμι για όλο το χωριό… Μια νύχτα, όταν επέστρεψε ο πατέρας μου στο σπίτι από το καφενείο, αργά τη νύχτα, είδε έναν άντρα της δεξιάς να περιμένει… Ο άντρας αυτός περίμενε για να σκοτώσει τον Yusuf. Ο πατέρας μου του μίλησε:
«Τι θέλεις από τον άνθρωπο αυτό; Δεν έκανε κακό σε κανέναν!»
«Πήγαινε μέσα και μην τολμήσεις να ανακατευτείς!»
Τη νύκτα εκείνη δεν σκότωσαν τον Yusuf, ίσως διότι ο πατέρας μου είδε τον άντρα που περίμενε… Όμως πρέπει να τον φοβέρισαν διότι λίγο αργότερα ο Yusuf Chamuris πούλησε όλα τα υπάρχοντά του και μετανάστευσε στο Λονδίνο…»

«Ήξερες τον Χριστόφορο Σκορδή;», τον ρωτώ.
«Φυσικά» λέει, «κάποτε έπαιζε μπουζούκι, ήταν μόνο 25 χρονών όταν τον έπιασαν αιχμάλωτο, ήταν από μια οικογένεια του ΑΚΕΛ και ήταν αγαπητός σε όλους στο χωριό…»
Μπαίνουμε στο Δάλι αλλά είναι πολύ νωρίς, έτσι πάμε για να πιούμε έναν καφέ. Αγαπώ το Δάλι, νιώθω πολύ άνετα στο χωριό αυτό. Έχουμε κάνει κάποιες εκδηλώσεις στο χωριό και το Δάλι ήταν πάντα ένα μέρος που αγκάλιαζε τους Τουρκοκύπριους, προσπαθώντας να προστατεύσει τον Dervish Ali Kavazoglu, ένα φρούριο για την αριστερά εκτός από ορισμένες ακροδεξιές οικογένειες που δηλητηριάζουν την ατμόσφαιρα… Όταν δολοφονήθηκε ο Τουρκοκύπριος δημοσιογράφος Kutlu Adali το 1996, το όνομά του δόθηκε σε ένα δρόμο στο Δάλι. Για πολλά χρόνια οργανώνονται πολλά φεστιβάλ φιλίας εδώ και προσπαθώ να έρχομαι κάθε χρόνο για το μνημόσυνο του Kavazoglu που διοργανώνεται από το ΑΚΕΛ, αφού είναι θαμμένος εδώ στο Δάλι. Τόσο το Δάλι, όσο και η Ποταμιά, είναι χωριά όπου μπορείς να νιώσεις τη συμβίωση των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων. Τόσο το 1963, όσο και το 1974, οι οικογένειες Ελληνοκυπρίων προσπάθησαν να προστατέψουν τις οικογένειες των Τουρκοκυπρίων που ζούσαν εδώ…

Πάμε στην κηδεία του Χριστόφορου Σκορδή - είτε είναι η κηδεία ενός Ελληνοκύπριου, είτε ενός Τουρκοκύπριου «αγνοουμένου», η ατμόσφαιρα είναι σχεδόν η ίδια… Ακούγονται κραυγές απελπισίας και πόνου, όπως και σιωπηλό πένθος… Πριν από μερικές βδομάδες παρευρέθηκα στην κηδεία του Kemal Enver Veloks που ήταν «αγνοούμενος» μαζί με 10 άλλους - το λεωφορείο είχε απαχθεί και σκοτώθηκαν το Μάιο του 1964 - τα οστά τους βρέθηκαν μετά από χρόνια σε ένα πηγάδι στην Ορόκλινη. Μια ηλικιωμένη γυναίκα με αγκάλιασε σφικτά και ανταπέδωσα καθώς θαβόταν ο Kemal Enver Veloks. Δεν ήξερα το όνομά της, αλλά δεν είχε σημασία διότι και οι δύο βρισκόμασταν εκεί για να μοιραστούμε τον βαθύ αυτό πόνο. Το ίδιο συνέβη και στην κηδεία του Χριστόφορου. Μετά την κηδεία, μια μαυροφορεμένη γυναίκα που δεν ήξερα ήρθε και με αγκάλιασε και άρχισε να κλαίει - και αυτή έχει έναν «αγνοούμενο» αδελφό…

Πάμε στο νεκροταφείο και καθώς γίνεται η ταφή ακούμε τις μεγαλύτερες αδελφές τού Χριστόφορου να κλαίνε… «Βλέπεις;» λέει ένας φίλος μου, «οι μεγαλύτερες αδελφές είναι σαν τις μητέρες… Όταν κάτι τραγικό συμβαίνει στα αδέλφια τους, κλαίνε σαν μάνες…»

Σήμερα δεν είναι δυνατόν να κάνω τίποτα για αυτή τη μεγαλύτερη αδελφή - σταδιακά η καρδιά της θα ηρεμήσει κάπως αλλά ποτέ δεν θα ξεχάσει τον νεαρό της αδελφό που δολοφονήθηκε εν ψυχρώ και κάθε φορά που θα τον θυμάται, η καρδιά της θα πονάει και τίποτα και κανείς δεν θα μπορεί να πάρει τη θέση του νεαρού της αδελφού …”

Για το copy-paste,
Anef_Oriwn
Τρίτη 22/9/2009