Ανάρτηση 64/2009 [επίκαιρη, ομοσπονδιακή και διαπραγματευτική] – Ολίγα τινά για την “εκ περιτροπής προεδρία” και τη “σταθμισμένη ψήφο”...

Λόγω της [συνεχιζόμενης] επικαιρότητας των θεμάτων της “εκ περιτροπής προεδρίας” και της “σταθμισμένης ψήφου” θα προχωρήσω να αναρτήσω [κι] ένα [επικριτικό] άρθρο του δημοσιογράφου Αντρέα Πιμπίσιη από τον “Φιλελεύθερο” της Παρασκευής 23 του Οκτώβρη [με κάποια σχόλια δικά μου στο τέλος]. Ο δημοσιογράφος ασχολείται [κριτικά] με τα θέματα που ανάφερα πιο πάνω, αλλά τα παραδείγματα που αναφέρει από το διεθνή χώρο, ΔΕΝ είναι [κατά την ταπεινή μου γνώμη] και τα πιο αντιπροσωπευτικά για την περίπτωση της Κύπρου, ενώ γίνονται και ατυχείς και λανθασμένες [κατά τη γνώμη μου] συγκρίσεις ...

Εκ περιτροπής και στάθμιση
(του Ανδρέα Πιμπίσιη - από τη στήλη “ΕΚ ΤΩΝ ΕΣΩ”, σελ. 5)

“ΒΑΣΕΙ των όσων συζητιούνται, κατατέθηκαν στο τραπέζι των συνομιλιών και όσων δημοσίως έχουν λεχθεί στο μέλλον μπορεί να μας προκύψει ένα ομοσπονδιακό σύστημα όπου η εξουσία θα ασκείται εκ περιτροπής μεταξύ ενός Ελληνοκύπριου και ενός Τουρκοκύπριου προέδρου. Πόσοι άραγε από το 82% της ελληνοκυπριακής κοινότητας δέχονται πραγματικά (και όχι θεωρητικά) την παρουσία ενός Τουρκοκύπριου προέδρου στην ηγεσία του κράτους, όταν όσοι γεννήθηκαν από τη δεκαετία του ’60 και μετά ξέρουν ότι ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι Ελληνοκύπριος;
Πέραν όμως αυτού, σε ποιο άλλο ομοσπονδιακό κράτος της υφηλίου υφίσταται ανάλογης μορφής σύστημα διακυβέρνησης; Υπάρχουν αρκετά ομοσπονδιακά συστήματα, όπως π.χ. η Βρετανία(1), αλλά δεν υπάρχει καμιά ρήτρα στα συντάγματά τους που να λέει ότι η διακυβέρνηση εναλλάσσεται μεταξύ εκπροσώπων των πολιτειών ή κρατιδίων. Απ’ ό,τι ξέρουμε στη Βρετανία η εξουσία δεν εναλλάσσεται μεταξύ ενός Εγγλέζου, ενός Ουαλού και ενός Σκοτσέζου. Ούτε στη Γερμανία, ούτε στην Ισπανία ούτε στον Καναδά υπάρχουν τέτοιες πρόνοιες ώστε η ηγεσία του κράτους να εναλλάσσεται από εκπροσώπους διαφόρων περιοχών.
Μέγα θέμα συζήτησης και η στάθμιση της ψήφου. Ούτε και εδώ υπάρχει πουθενά στον κόσμο ανάλογο σύστημα, όπου δηλαδή η ψήφος της πλειοψηφίας να τεμαχίζεται ποσοστιαία προκειμένου να μετρήσει για την εκλογή κάποιου σε πολιτειακό αξίωμα. Δόθηκαν ως παραδείγματα οι περιπτώσεις της Βρετανίας και των ΗΠΑ(2). Λανθασμένη όμως η προσέγγιση και τα παραδείγματα. Στην περίπτωση των ΗΠΑ έχει εφαρμοστεί το σύστημα των εκλεκτόρων για την εκλογή μόνο του Προέδρου και Αντιπροέδρου (οι οποίοι είναι σε ενιαίο κατάλογο) προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι πολιτείες εκπροσωπούνται στη βάση του πληθυσμού τους και δεν θα επιβάλλονται οι προτιμήσεις των μεγαλουπόλεων. Εκεί μιλάμε για την εκλογή της ανώτατης ηγεσίας που εκπροσωπεί το κράτος και δεν γίνονται επιλογές Προέδρου και Αντιπροέδρου στη βάση εθνικών ή άλλων διαχωρισμών. Οι ψήφοι των λευκών στην Καλιφόρνια δεν υποδιαιρούνται προκειμένου να έχουν την ίδια ισχύ με των ισπανοφώνων ούτε και υπάρχει ρήτρα από ποια πολιτεία θα είναι ο Πρόεδρος και ποια ο Αντιπρόεδρος.
Γι’ αυτό οι θιασώτες της εκ περιτροπής προεδρίας και σταθμισμένης ψήφου θα ήταν καλύτερα να βρουν, εάν μπορούν, άλλα συστήματα για να στηρίξουν τη θέση τους. Πολύ δε περισσότερο θα έπρεπε να πουν πώς διασφαλίζεται η βασική αρχή που λέει «στη δημοκρατία κυβερνά η πλειοψηφία».”


[Τα σημεία (1) και (2) έχουν τεθεί από μένα και επεξηγούνται πιο κάτω – με την αντίστοιχη αρίθμηση].


Σχόλια και σημειώσεις του Ιστολόγου:
1. Η Μεγάλη Βρεττανία ή Ηνωμένο Βασίλειο, ΔΕΝ είναι Ομοσπονδία [πιο πολύ για Συνομοσπονδία μου μοιάζει εμένα, ενώ οι άγγλοι καθηγητές Rod Hague και Martin Harrop στο βιβλίο τους “Συγκριτική πολιτική και διακυβέρνηση”, τη θεωρούν ενιαίο κράτος] ... Ατυχώς και λανθασμένα ο αρθρογράφος Πιμπίσιης την αναφέρει ως παράδειγμα Ομοσπονδίας...

2. Η Ομοσπονδία των Ηνωμένων Πολιτειών δεν έχει ως βάσει τον όποιο εθνοτικό, φυλετικό ή γλωσσικό διαχωρισμό... Γι’ αυτό και ατυχώς και λανθασμένα αναφέρεται [από τον αρθρογράφο] ως παράδειγμα η εκλογή του μαύρου Ομπάμα στην Προεδρία των ΗΠΑ...

3. Πιστεύω ότι θα μπορούσε να γινόμασταν πιο σοφοί [και ίσως και πιο αντικειμενικοί] αν αναλύαμε και μελετούσαμε άλλα ομοσπονδιακά συστήματα που έχουν χαρακτηριστικά που προσομοιάζουν με την κυπριακή πραγματικότητα – λόγου χάριν την ύπαρξη δυο διαφορετικών κοινοτήτων ... [π.χ. εκείνο του Βελγίου]. Κι άλλες φορές έχω [ακροθιγώς] αναφερθεί την περίπτωση του Βελγίου, ενώ θα μπορούσαμε να δούμε και την περίπτωση της Ελβετίας ή ακόμα και τα πάλαι ποτέ ομοσπονδιακά συστήματα της Τσεχοσλοβακίας και της Γιουγκοσλαβίας, έστω κι αν αυτά διαλύθηκαν...
i. Στην Γιουγκοσλαβία μετά τον θάνατο του Τίτο, λειτούργησε για ένα χρονικό διάστημα εξαμελές Προεδρικό Συμβούλιο [με εναλλασσόμενους ανά εξάμηνο – αν δεν κάνω λάθος – πρόεδρους από κάθε μια από τις έξι ομόσπονδες δημοκρατίες]
ii. Για την περίπτωση του Βελγίου επιφυλάσσομαι να επανέλθω με σχετική ανάρτηση, ενώ έχω ήδη ετοιμάσει κείμενο-σεντόνι για τη Βοσνία Ερζεγοβίνη ...

4. Το ότι κάτι [ας πούμεν, ένα πολιτικό σύστημα] ΔΕΝ εφαρμόστηκε [ακόμα] κάπου αλλού [σε κάποια χώρα] ή μπορεί και να εφαρμόστηκε, αλλά κάπως διαφορετικά, τούτο ΔΕΝ σημαίνει ότι ΔΕΝ μπορεί να τύχει επεξεργασίας και να εφαρμοστεί επιτυχώς. Αυτή η φοβία προς το νέο κι αν είναι συντηρητισμός!!!

5. Η εκ περιτροπής προεδρία και η σταθμισμένη ψήφος [ή και το κοινό ψηφοδέλτιο, όπως ήταν η αρχική πρόταση του Προέδρου – την οποία θεωρώ καλύτερη] δημιουργούν τις προϋποθέσεις για ένα σύστημα κοινής ψηφοφορίας [για Πρόεδρο κι Αντιπρόεδρο]. Τούτο καταργεί τις διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των δύο κοινοτήτων και βάζει τις βάσεις για τη δημιουργία κοινής ντόπιας [πολιτικής] συνείδησης και ταυτότητας, χωρίς να αλλάζει τα δημοκρατικά δικαιώματα κανενός ... Η πρόταση αυτή συνενώνει όσο καμία άλλη το λαό μας και του δημιουργεί κοινή συνείδηση, διότι του προσφέρει τη δυνατότητα να συνδράμει στην εκλογή των εκλεκτών του και από τις δυο κοινότητες.

6. Για το θέμα αυτό γράφει σε άρθρο με τίτλο "Για τη στρέβλωση της πρότασης Χριστόφια" κι ο Βαλεντίνος Πολύκαρπου [μέλος του Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας Κ.Ε ΑΚΕΛ] – link: http://www.haravgi.com.cy/site-article-29381-gr.php [29/10/2009 στη “Χαραυγή”].


“Η αναθεωρημένη πρόταση της πλευράς μας σχετικά με το κεφάλαιο της Διακυβέρνησης αποτελεί αυτές τις μέρες το επίκεντρο της κριτικής προσέγγισης όσων διατηρούν επιφυλάξεις είτε επί της ουσίας της πρότασης είτε επί της ίδιας της διαδικασίας των συνομιλιών. Έχουν ακουστεί πολλά. Έχουν γραφτεί ακόμη περισσότερα. Ακόμη και σε μαθηματικές πράξεις έχουν προβεί κάποιοι με στόχο να αποδείξουν το δίκαιο των θέσεών τους.
Κοινό χαρακτηριστικό όλων όμως είναι η άνευ προηγουμένου στρέβλωση της ουσίας της πρότασης του Προέδρου με μοναδικό στόχο τη ναρκοθέτηση της διαδικασίας που με πολλή επιμονή και εμμονή σε θέσεις αρχών, προωθεί ο Πρόεδρος Χριστόφιας. Κανείς από τους επικριτές του Προέδρου Χριστόφια δεν παραδέχεται στον κυπριακό λαό ότι η αναθεωρημένη πρόταση για την εκ περιτροπής προεδρία – εάν τελικά γίνει αποδεκτή από την άλλη πλευρά – αποτελεί πρόοδο τόσο σε σχέση με τη συνθήκη της Ζυρίχης όσο και με την πρόνοια που υπήρχε στο σχέδιο Ανάν για προεδρικό συμβούλιο. Περιορίζονται απλά σε κάποιες όψιμες αντιδράσεις, στις οποίες βεβαίως δεν προέβησαν όταν άλλοι πρόεδροι της Δημοκρατίας, είτε τις είχαν εισηγηθεί είτε έμπρακτα τις είχαν αποδεκτεί. Ισχυρίζονται ότι ο Πρόεδρος υποβιβάζει τους Ε/κ πολίτες, σε πολίτες δεύτερης κατηγορίας, αφού η ψήφος μας για την εκλογή Τ/κ αντιπροέδρου υποβαθμίζεται μέσα από τη στάθμιση, σε κάτι κλάσματα της μονάδας. Εκτίμησή τους. Απόλυτα σεβαστή και η μαθηματική τους πράξη. Σεβαστή όμως πρέπει να είναι και η άλλη άποψη. Η άποψη που προβάλλεται με πολιτικό πραγματισμό. Αυτή που λέει ότι πρέπει να ξεπεράσουμε το διαχωρισμό του 60 όπου ο Ε/κ έχει λόγο μόνο στην εκλογή του Προέδρου και ο Τ/κ μόνο στην εκλογή αντιπροέδρου. Τώρα η πρόταση επεκτείνει το δικαίωμα του Ε/κ και στην εκλογή του Τ/κ αντιπροέδρου, όπως και για τους Τ/κ επεκτείνει το δικαίωμά τους στο να ψηφίζουν για τον Ε/κ πρόεδρό τους. Άρα δεν μιλούμε για υποβιβασμό του Ε/κ σε πολίτη δεύτερης κατηγορίας. Έχουμε μια προσπάθεια να μπορέσουμε Ε/κ και Τ/κ να έχουμε ισότιμο λόγο για τον ηγέτη της άλλης κοινότητας. Από εκεί και ύστερα, προβάλλεται το επιχείρημα ότι μόνο στην περίπτωση που θα είχαμε μόνιμο Ε/κ πρόεδρο και ο αντιπρόεδρος θα ήταν Τ/κ ήμασταν έτοιμοι να εξετάσουμε την περίπτωση να εψηφίζετο από τους Ε/κ με σταθμισμένη ψήφο. Μα ακριβώς εδώ είναι το ζήτημα. Μήπως στο βωμό της απαλλαγής μας από τη στάθμιση της ψήφου στην εκλογή του Τ/κ αντιπροέδρου είμαστε διατεθειμένοι να προτείνουμε αντί της εκ περιτροπής προεδρίας, το σύστημα μόνιμου Ε/κ Προέδρου και Τ/κ Αντιπροέδρου, με δικαίωμα ΒΕΤΟ; Που στην ουσία του δεν είναι τίποτε άλλο από αναγωγή του Τ/κ σε συμπρόεδρο με δικαίωμα ΒΕΤΟ; Δυστυχώς κάποιοι εδώ στην Κύπρο (ένθεν και ένθεν) δεν έχουν αντιληφθεί ότι η πατρίδα μας έχει πληγεί ανεπανόρθωτα όταν οι μαθηματικές πράξεις προβάλλονται ως άλλοθι για να επιβληθούν μαξιμαλιστικές θέσεις και μη συναινετικές απαιτήσεις. Ας αφήσουμε τα μαθηματικά λοιπόν και ας γίνουμε όλοι λίγο πιο συναινετικοί και εποικοδομητικοί. Απλά υπενθυμίζουμε σε όσους αρέσκονται στα μαθηματικά ότι η μόνη πράξη που ισχύει στην περίπτωση της Κύπρου είναι ότι η οριστικοποίηση της διχοτόμησης ισούται με οριστική παραχώρηση της πατρίδας μας στον κατακτητή.”

7. Με την εκ περιτροπής προεδρία στην ουσία δίνεται η πρακτική [κι όχι μόνο η θεωρητική] δυνατότητα σε τουρκοκύπριο να εκλέγει ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας ... Εφαρμόζεται στην πράξη η πολιτική ισότητα, έστω κι αν [ο τουρκοκύπριος συμπρόεδρος] ΔΕΝ θα εκλέγεται από την πλειοψηφία των πολιτών. Τούτο όμως το μειονέκτημα δείχνει και την υποκρισία των αντιδρούντων εθνικιστών [δεν (επι)κρίνω όσους καλοπροαίρετα προβληματίζονται] μια και ξέρουν ότι με την εφαρμογή της αρχής “ένας πολίτης μίας ψήφος” και με δεδομένο ότι το 80% των ψηφοφόρων θα είναι ελληνοκύπριοι, ΟΥΔΕΠΟΤΕ θα εκλέγεται τουρκοκύπριος! Σκασίλα τους ...

8. Υπέρ της σταθμισμένης ψήφου έχει ταχτεί και ο παπαδοπουλικός [εκατομμυριούχος] “αριστερός” Γιώργος Λιλλήκας με άρθρο του στον “Πολίτη” – σελ. 88, [υπό τον τίτλο “Χάσαμε την ουσία”], το Σάββατο 24 του Οκτώβρη ...

Γράφει λοιπόν ο κ. Λιλλήκκας:
“Η πρόταση του Προέδρου Δημήτρη Χριστόφια έχει δυο συνιστάμενες: τη σύνθεση/ δομή/ λειτουργία της προεδρίας και τον τρόπο εκλογής της.
Προσωπικά θεωρώ ορθή τη θέση να μετέχουν και οι δύο κοινότητες (το σύνολο δηλαδή των πολιτών της Δημοκρατίας ως ένα εκλογικό σώμα) στην εκλογή των δύο ανώτερων αξιωματούχων του κράτους. Κρίνω ότι μια τέτοια εξέλιξη διορθώνει μια ανωμαλία του Ζυριχικού Συντάγματος. Η συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στον εκλογή του Ελληνοκυπρίου εκπρόσωπου και αντίστροφα μπορεί να λειτουργήσει συνεκτικά και συνενωτικά κάτι που χρειάζεται η Κύπρος. Αυτή η διαδικασία αναιρεί τη χωριστή εκπροσώπηση των κοινοτήτων και εδραιώνει την ενιαία εκπροσώπηση του συνόλου του κυπριακού λαού. Η χωριστή εκλογή λειτουργεί διαιρετικά αφού η κάθε κοινότητα αναγνωρίζει. ως ηγέτη και εκπρόσωπο των συμφερόντων της μόνο αυτόν που η ίδια εξέλεξε. Εδραιώνει ακόμη την αντίληψη ότι οι δύο κοινότητες έχουν χωριστά (ή κm ανταγωνιστικά) συμφέροντα, υπονομεύοντας τη βάση ανάπτυξης κοινών συμφερόντων.
Ταυτόχρονα μια τέτοια ενοποιητική εκλογική διαδικασία θα αναδεικνύει μετριοπαθείς ηγέτες που θα προωθούν τη συνεργασία και τα συμφέροντα της Κύπρου ως συνόλου, κάτι που επίσης είναι θετικό.
Αν αυτή η προσέγγιση είναι ορθή, τότε είναι δίκαιο η πλειοψηφούσα κοινότητα (που είναι οι ελληνοκύπριοι) να μnν επιβάλλει στη μειοψηφούσα κοινότητα (στους Τουρκοκύπριους) εκπρόσωπο τnς δικής τnς αρεσκείας. Όπως οι Τουρκοκύπριοι θα επηρεάζουν κατά 18% την εκλογή του Ελληνοκύπριου εκπρόσωπου έτσι και οι Ελληνοκύπριοι θα πρέπει να επηρεάζουν με τnν ίδια βαρύτητα τnν εκλογή του Τουρκοκύπριου εκπροσώπου.
Ασφαλώς n ρύθμιση αυτή παραβιάζει τη δημοκρατική αρχή “ένας άνθρωπος μία ψήφος” όπως και διεθνείς συμβάσεις που υπέγραψε n Κυπριακή Δημοκρατία. Είναι όμως δίκαιο n κάθε κοινότητα να έχει τον πρώτο λόγο την εκλογή του εκπροσώπου τnς. Κρίνω, ακόμη, ότι τα θετικά που μπορούν να προκύψουν είναι τόσο σημαντικά που μπορούμε να ζήσουμε με αυτήν τη στρέβλωση ...”
[Να σημειώσω - για ιστορικούς λόγους - ότι ο κύριος Λιλλήκας διαφωνεί με τη δεύτερη συνιστάμενη της πρότασης Χριστόφια – δηλ. για την εκ περιτροπής προεδρία].

9. Επίσης σε συνέντευξη του στην εφημερίδα “Αλήθεια” τη Δευτέρα 26 του μηνός ο Ίωνας Νικολάου [εκ των Αντιπροέδρων του ΔΗΣΥ και νομικός αλλά και εν ενεργεία δικηγόρος, γι’ αυτό και νομιμοποιείται να εκφράζει απόψεις!], είπε και τα ακόλουθα [link: http://alithia.com.cy/alithia_v2/front-end/main.php?action=nptext&page=&design=default&nptext_id=47207:
“Η σταθμισμένη ψήφος δεν είναι άγνωστη στα ομοσπονδιακά συντάγματα. Εκφράζεται με διάφορους τρόπους και ρυθμίζει άλλες προτεραιότητες πέραν της αρχής «ένας πολίτης, μια ψήφος». Ένα κράτος το οποίο λειτουργούσε χωρίς στάθμιση ψήφου και το οποίο αποτελείτο από δύο άνισες πληθυσμιακά πολιτείες ήταν η Ομοσπονδία του Καμερούν. Αποτελείτο από το Ανατολικό με 3,2 εκ. και το Δυτικό Καμερούν με 800.000 κατοίκους. Είχε μια Βουλή και επέλεξαν την εκλογή στη Βουλή με το σύστημα «ένας πολίτης, μια ψήφος», χωρίς στάθμιση. Λοιπόν, αυτή η Ομοσπονδία κατέρρευσε το 1972, μετά από 11 χρόνια ζωής, λόγω ακριβώς αυτού του συστήματος. Οπόταν η στάθμιση, αν εφαρμοστεί σωστά, μπορεί να διατηρήσει ισορροπία και δεν πρέπει να τη δαιμονοποιούμε όπως γίνεται από κάποιους. Υπό σωστές προϋποθέσεις μπορεί να λειτουργήσει και να διασφαλίσει και την ενότητα αλλά και τη συνέχεια ενός ομοσπονδιακού κράτους.”


Απ’ όλ’ αυτά [τα πιο πάνω] φαίνεται καθαρά ότι δεν υπάρχουν ούτε συνταγές, ούτε μαθηματικές εξισώσεις, αλλά ούτε και φόρμουλες για την εφαρμογή ενός ομοσπονδιακού συστήματος... Τούτο τυγχάνει επεξεργασίας με βάση τις συγκεκριμένες πραγματικότητες και τα ιστορικά δεδομένα που επικρατούν στο συγκεκριμένο χωροχρόνο ...


Anef_Oriwn
Δευτέρα 26-29/10/2009