Ανάρτηση 78/2010* [ιστορική, επετειακή κι αντιφασιστική] – Λίγα λόγια για την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940 και για το “ΟΧΙ”...

* Σημείωση 28/10/2010:
Εξ αφορμής της σημερινής επετείου του ΟΧΙ [όχι αυτού του 2004, αλλά εκείνου της 28ης Οκτωβρίου του 1940] επιτρέψτε ΜΟΥ, να κάμω μια σύντομη(;) ιστορική αναδρομή στα γεγονότα εκείνων των ημερών [που έγραψα την περασμένη Κυριακή 24 του μηνός].
Θα αναφερθώ στον ρόλο του δικτάτορα Μεταξά, στην αντίσταση του ελληνικού λαού στον εγχώριο φασισμό αλλά και στον φασισμό του Μουσολίνι και στον σημαντικό ρόλο που έπαιξαν τότε οι έλληνες κομμουνιστές στις εξελίξεις. [Το τελευταίο γίνεται με σκοπό την αποκατάσταση της αλήθειας γύρω από τον ρόλο το ΚΚΕ που έχει συκοφαντηθεί κατάφορα].

************************************
Στις 3 το πρωί της 28ης Οκτωβρίου 1940 ο Ιταλός πρεσβευτής στην Αθήνα Εμμανουέλε Γκράτσι επισκέφτηκε τον δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά, στο σπίτι του τελευταίου στην Κηφισιά, και του επέδωσε εκ μέρους της κυβέρνησης της χώρας του ένα άκρως προκλητικό τελεσίγραφο: Η φασιστική κυβέρνηση του Μουσολίνι, επικαλούμενη το γεγονός ότι βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση με την Αγγλία, ζητούσε από την ελληνική κυβέρνηση (ως απόδειξη της ουδετερότητάς της) να επιτρέψει στις ιταλικές ένοπλες δυνάμεις να καταλάβουν ορισμένα στρατηγικά σημεία επί του ελληνικού εδάφους.
Ο Γκράτσι διευκρίνισε στον Έλληνα δικτάτορα ότι αν οι όροι του τελεσιγράφου δε γίνουν δεκτοί, τα ιταλικά στρατεύματα θα εισβάλουν στην Ελλάδα στις 6 το πρωί.
«Λοιπόν, έχουμε πόλεμο», [που μετέπειτα μεταφράστηκε σε «ΟΧΙ»] ήταν η απάντηση του Μεταξά, σύμφωνα με τη μαρτύρια του Ιταλού πρεσβευτή. Η φράση εκείνη τα έλεγε όλα. Η ελληνική πλευρά δεν είχε περιθώρια κάποιας άλλης επιλογής. Ο πόλεμος ήταν γεγονός και η ιταλική επίθεση δεν άργησε. Εκδηλώθηκε στις 5.30 π.μ., δηλαδή μισή ώρα πριν εκπνεύσει το τελεσίγραφο, σ’ ολόκληρο το μέτωπο, από το Ιόνιο ως τη λίμνη Πρέσπα.
Φυσικά ο Μεταξάς δεν μπορούσε να κάνει και διαφορετικά διότι αν δεχόταν το τελεσίγραφο, τότε θα ανατρεπόταν από τον φιλάγγλο Βασιλιά Γεώργιο Β΄ και τους άγγλους που τον είχαν τοποθετήσει δικτάτορα για να υπερασπίσει τα συμφέροντά τους, [εκείνη την περίοδο] απέναντι στην Ιταλία. Μάλιστα δύο ημέρες μετά την έναρξη του πολέμου, στις 30 Οκτωβρίου 1940, ο Μεταξάς εξήγησε στους ιδιοκτήτες και στους αρχισυντάκτες του Αθηναϊκού Τύπου, ότι αν δεχόταν το ιταλικό τελεσίγραφο, η Ιταλία και η Βουλγαρία θα έκοβαν τα χέρια της Ελλάδας [προφανώς καταλαμβάνοντας την Ήπειρο και την Μακεδονία – Θράκη], η Αγγλία θα της έκοβε τα πόδια, καταλαμβάνοντας την Κρήτη και τα νησιά. Σε τέτοια περίπτωση η κυβέρνησή του θα απομονώνονταν πλήρως από τον ελληνικό λαό, ο οποίος μάλιστα θα μπορούσε να κινηθεί και για την ανατροπή του.

Η εν λόγω ομολογία του Μεταξά αποδείκνυε πως το δικό του «ΟΧΙ» στην ιταλική πρόκληση καμία σχέση δεν είχε με το πραγματικό «ΟΧΙ» του ελληνικού λαού στον ιταλικό φασισμό. Στην ουσία ο Μεταξάς απέρριψε το τελεσίγραφο χωρίς να πιστεύει στη νίκη του ελληνικού λαού, αλλά πιο πολύ για να ριχτούν απλά μερικές τουφεκιές για την τιμή των όπλων. Στις 30. 10.1940 δήλωνε στους δημοσιογράφους: «Αλλά υπάρχουν στιγμές κατά τις οποίες ένας λαός οφείλει, αν θέλει να μείνει μεγάλος, να είναι ικανός να πολεμήσει έστω και χωρίς καμιάν ελπίδα νίκης...»

Ο δικτάτορας βρισκόταν σε αναντιστοιχία με τα αισθήματα του κόσμου και τη διάθεση και ετοιμότητα του για αντίσταση. Δεν κατανοούσε και αναμφίβολα δεν εξέφραζε την ψυχή του ελληνικού λαού. Στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και σε άλλες πόλεις συγκροτήθηκαν αυθόρμητα μεγάλες διαδηλώσεις αποδοκιμασίας της φασιστικής Ιταλίας και του δικτάτορα Μουσολίνι. Όλη αυτή η εικόνα του κόσμου για την πάλη και την νίκη τρόμαξε το δικτάτορα Μεταξά, που έγραφε στο ημερολόγιο του στις 29 Οκτωβρίου 1940: «Με ανησυχεί η υπεραισιόδοξος κοινή γνώμη».
Ο λαός όμως, παρά τις καταπιέσεις, τις φυλακές, τις εξορίες, τις πικρίες, τους διαχωρισμούς και παρά τη φιλοφασιστική και φιλοναζιστική προπαγάνδα του καθεστώτος, από το φασιστικό καθεστώς της 4ης Αυγούστου, βρέθηκε έτοιμος να πολεμήσει τους επιδρομείς.

Ο πόλεμος ενάντια στους επιτιθεμένους [από την Αλβανία] Ιταλούς απέδειξε το αντιφασιστικό πνεύμα των ελλήνων αλλά και απομυθοποίησε τη χυδαία προπαγάνδα της δικτατορίας του Μεταξά, η οποία επί μια τετραετία [από τες 4 Αυγούστου που κατέλαβε την εξουσία] είχε ως στόχο την εξαπάτηση του λαού. Πέραν από την ωμή βία, την τρομοκρατία, τες φυλακές, τες εξορίες και τα λοιπά, προσπαθούσε να καλλιεργήσει [μέσα στον ελληνικό λαό] την ψευδή εντύπωση ότι μεριμνούσε ανελλιπώς για τον εξοπλισμό του στρατού και την ασφάλεια της χώρας. Στην πράξη όμως συναγελαζόταν με τα φασιστικά καθεστώτα της Ιταλίας και της Γερμανίας και αδιαφορούσε ή/και υποβάθμιζε για τους κινδύνους από τους αρχι-φασίστες ομοϊδεάτες του. Το καθεστώς Μεταξά καλλιεργούσε και επέβαλλε τον θαυμασμό για τα φασιστικά καθεστώτα της Ιταλίας και της Γερμανίας. Έγραφε χαρακτηριστικά ο ίδιος ο Μεταξάς στο προσωπικό του ημερολόγιο: «... η Ελλάς έγινε από της 4ης Αυγούστου, κράτος αντικομουνιστικό, κράτος αντικοινοβουλευτικό, κράτος ολοκληρωτικό... Επομένως , αν ο Χίτλερ και ο Μουσολίνι αγωνιζόντανε πραγματικά για την ιδεολογία που υψώσανε για σημαία έπρεπε να υποστηρίζουν παντού την Ελλάδα με όλη τους την δύναμη...”.
Επίσης ο Σπύρος Λιναρδάρτος στο βιβλίο του “Ο Ιωάννης Μεταξάς και οι μεγάλες δυνάμεις (1936-1940)” γράφει: «Ο ελληνικός λαός εκλήθη να αντιμετωπίση τον ιταλικόν φασισμόν και τον γερμανικόν εθνικοσοσιαλισμόν , αφού επί μία τετραετία εδιδάσκετο ότι τα καθεστώτα ταύτα ήσαν αι μορφαί πολιτικής διακυβερνήσεως του μέλλοντος» ...

Αλλά και την τελευταία στιγμή ο Μεταξάς όχι μόνο δεν πίστευε στη νίκη, αλλά και είχε αυταπάτες ότι δεν θα μας επιτεθεί η Ιταλία.
Το γεγονός αυτό φαίνεται στις σημειώσεις του προσωπικού του ημερολογίου, ανεξάρτητα που όλα τα τηλεγραφήματα από τις Πρεσβείες που έφταναν μιλούσαν για επίθεση. Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω που έστειλε ο Ι. Πολίτης από τη Ρώμη στις 23/10/1940 «κατά πληροφορίας στρατιωτικής πηγής προστίθεται ήδη και χρονικός προσδιορισμός μεταξύ 25 και 28 τρέχοντος δια την εκδήλωσίν της εναντίον της Ελλάδος ενεργείας».
Φυσικά πιο πριν [μετά την κατάληψη της Αλβανίας από την Ιταλία τον Απρίλη του 1939] η ηγεσία του ΓΕΣ έβλεπε τον κίνδυνο της ιταλικής επίθεσης, χωρίς όμως ο Μεταξάς να παίρνει μέτρα όταν του ζητήθηκε.
Είχε προηγηθεί βομβαρδισμός στις 12.7.1940 από τρία ιταλικά αεροπλάνα του βοηθητικού του Ελληνικού Στόλου «Ωρίων» καθώς και του αντιτορπιλικού «Ύδρα». Στις 30.7.1940 ρίχνονται 4 βόμβες εναντίον ελληνικού αντιτορπιλικού στον Κορινθιακό. Στις 2.8.1940 ιταλικό αεροπλάνο ρίχνει βόμβες εναντίον πλοίου της οικονομικής αστυνομίας 1 χιλιόμετρο από το φάρο της Λαγούσας. Στις 15.8.1940 τορπιλίζεται στην Τήνο το υποβρύχιο “Έλλη”.

Από την πλευρά του, το δικτατορικό καθεστώς για να μην εξοργίσει τον Μουσολίνι και να μην μεγαλώσει την ανησυχία της ελληνικής κοινής γνώμης απαγορεύσε τη δημοσίευση οποιασδήποτε πληροφορίας για τις ιταλικές προκλήσεις. Έγιναν βέβαια διακοινώσεις διαμαρτυρίας στην Ιταλία, αλλά οι Ιταλοί τους «έγραψαν» κανονικά γιατί είχαν τα σχέδιά τους.
Οι αυταπάτες του Μεταξά συνεχίζονταν κι όταν ακόμη μετά τον τορπιλισμό του “Έλλη”, ο Παπάγος με την ιδιότητα του αρχηγού του ΓΕΣ του ζήτησε να παρθούν ορισμένα μέτρα. Ο Μεταξάς τα απέρριψε, αλλά για να δικαιολογήσει τη στάση του απευθύνθηκε στη Γερμανία του Χίτλερ για να τον συμβουλευτεί. Φυσικά η απάντηση από τη Γερμανία ήταν αρνητική, «να μην κάνει τίποτε».

Ο Παπάγος σημειώνει : «Ουδέποτε η κυβέρνησις μεταξύ των σκοπών της μιας προπαρασκευής είχε θέσει και τον της αντιμετωπίσεως ενός πολέμου κατά της Ιταλίας. Οπότε όμως τον Απρίλιο του 1939 τα ιταλικά στρατεύματα κατέλαβαν την Αλβανίαν, το ζήτημα της αντιμετωπίσεως του ιταλικού κινδύνου εν αμέσω ή προσεχεί μέλλοντι ετίθετο πλέον όμως από στρατιωτικής πλευράς»

Ανακεφαλαιώνοντας όλα αυτά για το ποιος είπε πραγματικά το ΟΧΙ αλλά και απαντώντας σε όλους εκείνους τους απολογητές και υμνητές της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά, που θέλουν να τον παρουσιάσουν σαν έναν άνθρωπο με αρετές, με θάρρος και αποφασιστικότητα, αλλά και αμέσως μετά την κήρυξιν του πολέμου, ο γνωστός ιστορικός Γ. Κορδάτος γράφει σε δημοσιεύματά του : «...Ο Μεταξάς κανένα ΟΧΙ δεν είπε στον Ιταλό πρεσβευτή. Το ΟΧΙ το είπε ο ελληνικός λαός και στο αλβανικό μέτωπο και ύστερα στον καιρό της κατοχής με την Εθνική Αντίσταση…Ο Μεταξάς δεν έπαιξε τον ιστορικό ρόλο που καλούσαν οι περιστάσεις να παίξει. Ως την τελευταία στιγμή έλπιζε πως ο Μουσολίνι δεν θα μας επιτίθονταν, γιατί πολλά περίμενε από τον Χίτλερ που τον πίστευε για φίλο και προστάτη της Ελλάδας! Γι’ αυτό όταν στις 4 το πρωί της 28 Οκτώβρη 1940 τον ξύπνησε ο Ιταλός Πρεσβευτής Γκράτσι για να του επιδώσει το τελεσίγραφο δεν κατάλαβε περί τίνος επρόκειτο – έτσι διηγείται ο Γκράτσι που κατά τα άλλα γράφει με πολλή συμπάθεια για το Μεταξά και άρχισε τις φιλοφρονήσεις. Όταν δε διάβασε το τελεσίγραφο ούτε αγρίεψε, ούτε κράτησε την ψυχραιμία του, ούτε βρήκε δύο λέξει από εκείνες που μένουν ιστορικές για να πει για λογαριασμό της Ελλάδας, παρά δάκρυσε... «όταν τελείωσε το διάβασμα του φασιστικού τελεσιγράφου (διηγείται ο ιταλός πρεβευτής Γκράτσι) «κοίταξε κατάματα το Γκράτσι και με συγκινημένη αλλά σταθερή φωνή του είπε στα γαλλικά «ώστε έχω πόλεμο»!

Αντίθετα όμως, με το μεταξικό φασιστικό καθεστώς, σε αντιστοιχία με τις διαθέσεις του λαού, εκείνες τις κρίσιμες ημέρες, βρέθηκαν οι κομμουνιστές, παρά το γεγονός ότι οι ίδιοι και το Κόμμα τους είχαν χτυπηθεί άγρια από το καθεστώς της 4ης Αυγούστου.

Την 28η Οκτωβρίου 1940, περίπου δυο χιλιάδες κομμουνιστές, μέλη και στελέχη του ΚΚΕ, βρίσκονταν κρατούμενοι σε 22 φυλακές, στρατόπεδα και τόπους εξορίας. Επίσης, όλη σχεδόν η κομματική ηγεσία που είχε εκλεγεί από το 6ο Συνέδριο (Δεκέμβρης 1935) βρισκόταν ανάμεσα στους φυλακισμένους και στους εξόριστους.

Αμέσως μόλις εκδηλώθηκε η στρατιωτική επιδρομή της Ιταλίας, και παρά την κατάσταση στην οποία βρισκόταν το ΚΚΕ, η ηγεσία του, τα μέλη και τα στελέχη του από τις φυλακές και τις εξορίες παρενέβησαν και η παρέμβασή τους αυτή ήταν αποφασιστικά δίπλα στο δοκιμαζόμενο λαό.

Χρονολογικά πρώτοι αντέδρασαν οι Ακροναυπλιώτες φυλακισμένοι. Με το ξέσπασμα του πολέμου οι 600 δεσμώτες κομμουνιστές της Ακροναυπλίας ζήτησαν στις 29 Οκτώβρη 1940 με υπόμνημά τους προς την [δικτατορική] κυβέρνηση Μεταξά να πάνε στην πρώτη γραμμή του πυρός για να πολεμήσουν.
Η δικτατορία απέρριψε το υπόμνημά τους απαντώντας αρνητικά. Ανάλογα υπομνήματα στάλθηκαν από τους φυλακισμένους και εξόριστους από την Κέρκυρα, Φολέγανδρο, Κίμωλο, Σίκινο, Ασβεστοχώρι κι από αλλού τα οποία όμως απορρίφθηκαν από τη δικτατορία. Η αρνητική απάντηση της δικτατορίας είχε ως αποτέλεσμα πολλοί δεσμώτες αγωνιστές στους τόπους εξορίας να πεθάνουν από τη φοβερή πείνα του 1941. Εκατοντάδες άλλοι να παραδοθούν από τη δικτατορία στα κατοχικά στρατεύματα και να εκτελεστούν από τους Γερμανούς στην Καισαριανή στην Αθήνα, στο στρατόπεδο Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη και σε άλλα σημεία.

Το σημαντικότερο όμως, από όλα, που αποτελει και η συνισταμένη της τοποθέτησης των κομμουνιστών της Ελλάδας, αλλά και κάθε προοδευτικού ανθρώπου για τον ελληνοϊταλικό πόλεμο και την φασιστική εισβολή, ήταν το ανοιχτό γράμμα «Προς το Λαό της Ελλάδας» του Γενικού Γραμματέα του ΚΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη. Το Γράμμα γράφτηκε στα κρατητήρια της Γενικής Ασφάλειας υπό τύπο μανιφέστου προς τον ελληνικό λαό και δημοσιεύτηκε στον τύπο στις 2/11/1940.
Στο περίφημο γράμμα του ο Νίκος Ζαχαριάδη, χαρακτήριζε τον πόλεμο εθνικοαπελευθερωτικό, υπογραμμίζοντας μάλιστα ότι «δίπλα στο κύριο μέτωπο και Ο ΚΑΘΕ ΒΡΑΧΟΣ, Η ΚΑΘΕ ΡΕΜΑΤΙΑ, ΤΟ ΚΑΘΕ ΧΩΡΙΟ, ΚΑΛΥΒΑ ΜΕ ΚΑΛΥΒΑ, Η ΚΑΘΕ ΠΟΛΗ, ΣΠΙΤΙ ΜΕ ΣΠΙΤΙ, ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΦΡΟΥΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ».
Το γράμμα αυτό άσκησε τεράστια επίδραση στον ελληνικό λαό, στα μέλη και στα στελέχη του Κόμματος, είτε αυτά βρίσκονταν ελεύθερα, είτε στις φυλακές και στις εξορίες, στους φίλους και τους οπαδούς του. Ελάχιστες ήταν οι εξαιρέσεις των κομματικών μελών και στελεχών που αντιμετώπισαν το γράμμα με δυσπιστία ή το χαρακτήρισαν πλαστό. Έτσι, απ’ όλους τους τόπους εξορίας και φυλακής οι κομμουνιστές απευθύνθηκαν στην κυβέρνηση του Μεταξά, εκφράζοντας το αίτημα να τους επιτραπεί να πάνε στο μέτωπο για να πολεμήσουν.

Το Γράμμα του Νίκου Ζαχαριάδη ήταν ξεκάθαρο και χωρίς περιστροφές. Έβαζε ζήτημα προοπτικής για «μια καινούργια Ελλάδα της δουλειάς, της λευτεριάς, λυτρωμένη από κάθε ξενική ιμπεριαλιστική εξάρτηση, μένα πραγματικά παλλαϊκό πολιτισμό». Ουσιαστικά το γράμμα έθετε τις βάσεις για τη δημιουργία του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ), που ακολουθήθηκε στη συνέχεια και γιγαντώθηκε στο λαό για "τη χιλιάκριβη τη λευτεριά" [όπως λέει κι ένα ανταρτικο τραγουδι].

Με την κατάληψη της Ελλάδας από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής τον Απρίλη 1941, ο Νίκος Ζαχαριάδης παραδόθηκε από την Ελληνική Ασφάλεια στους γερμανούς και μεταφέρθηκε στο Νταχάου από το οποίο απελευθερώθηκε το 1945 και επέστρεψε στην Ελλάδα στα τέλη Μάη του ίδιου έτους.

Η στάση αυτή των κομμουνιστών ήταν μια στάση αρχής, στάση πατριωτική, ηρωική και περήφανη. Όμως το καθεστώς της 4ης Αυγούστου όχι μόνο δεν τους επέτρεψε να πάνε στο μέτωπο, αλλά [όπως είπα και πιο πάνω] παρέδωσε τα φυλακισμένα και εξόριστα μέλη και στελέχη του Κόμματος στους Γερμανο-ιταλούς κατακτητές, όταν η χώρα λύγισε κάτω από το βάρος της ναζιστικής πολεμικής μηχανής. Είναι κι αυτό ένα χαρακτηριστικό στοιχείο που φανερώνει πως το αληθινό «ΟΧΙ» στον ιταλικό φασισμό δεν το είπε ο Μεταξάς και το καθεστώς που εκπροσωπούσε, αλλά ο ελληνικός λαός και οι οργανώσεις του συμπεριλαμβνομένου και του ΚΚΕ. Η λαϊκή διαίσθηση κατάλαβε πολύ καλά τους κομμουνιστές σ’ εκείνη την κρίσιμη ιστορική στιγμή, γι'
αυτό και μετά τη γερμανική εισβολή και την ήττα, εμπιστεύτηκε στο ΚΚΕ την οργάνωση και την καθοδήγηση του αντιστασιακού αγώνα, πυκνώνοντας τις ΕΑΜικές οργανώσεις.

Κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου [του 1940-41] σκοτώθηκαν 11.911οπλίτες και αξιωματικοί και εξαφανίστηκαν 1.342, δηλ. συνολικά 13.253. Κατά τη διάρκεια του ελληνο-γερμανικού πολέμου (μαζί και η μάχη της Κρήτης) σκοτώθηκαν 1.437 και εξαφανίστηκαν 458. Στους δύο αυτούς πολέμους συνολικά σκοτώθηκαν 13.348 και εξαφανίστηκαν 1.800 σύνολο δηλαδή 15.148 οπλίτες και αξιωματικοί.

Την ιστορία την φτιάχνουν και τη γράφουν οι λαοί με τους αγώνες, το αίμα και τη δράση τους. Η αστική βιβλιογραφία συνήθως υπερτονίζει το ρόλο των ηγετών. Φυσικά η προσωπικότητα του ηγέτη παίζει σημαντικό ρόλο σε αγώνες απελευθερωτικούς, κοινωνικούς κι αντιφασιστικούς. Όμως θα μπορούσε ένας δικτάτορας όπως ο Μεταξάς που καλλιεργούσε για 4 χρόνια με τη βία και την απάτη τα φασιστικά και ναζιστικά πρότυπα να ηγηθεί ενός αντιφασιστικού αγώνα; Ούτε στον λαό πίστευε, αλλά ούτε και στη νίκη. Το πραγματικό «ΟΧΙ» το είπε ο ελληνικός λαός, πρώτα στο αλβανικό μέτωπο ενάντια στους ιταλούς και στη συνέχεια ενάντια στους γερμανούς και ακολούθως στην κατοχή με την αντίσταση των ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΕΠΟΝ για την απελευθέρωση του τόπου.

Εξάλλου τα στελέχη της κυβέρνησης Μεταξά και όλος ο περίγυρος του Βασιλιά φρόντισαν γρήγορα να την κοπανήσουν για την Αίγυπτο με γεμάτες βαλίτσες από χρήματα.
Κλείνοντας το κεφάλαιο της αντίστασης στην ιταλική επίθεση αξίζει να παραθέσουμε δύο αποσπάσματα για τη νίκη του ελληνικού λαού στον πόλεμο του 1940-41. “Συνηθίζουμε να λέμε : «οι έλληνες πολεμούν σαν ήρωες»,στο μέλλον θα λέμε « οι ήρωες πολεμούν σαν έλληνες»” [Η περίφημη ατάκα του Τσόρτσιλ].
Παράλληλα οι σοβιετικοί δήλωναν: «Επολεμήσατε άοπλοι εναντίον πάνοπλων και νικήσατε. Επολεμήσατε μικροί εναντίον μεγάλων και επικρατήσατε. Δεν ήτο δυνατον να γίνει αλλοιώς, διότι είσθε έλληνες. Ως ρώσοι εκερδίσαμε χάριν εις την θυσίαν σας χρόνον δια να αμυνθώμεν. Σας ευγνωμονούμεν...»

Τέλος, αξίζει να υπογραμμιστεί ότι η τότε κυρίαρχη αντιδραστική αστική τάξη στην πιο κρίσιμη στιγμή για το λαό και τον τόπο, πρόδωσε τα συμφέροντα της χώρας και συνεργάστηκε με τους χιτλεροφασίστες κατακτητές [βλέπετε Τσολάκογλου, Λογοθετόπουλο και λοιπούς Κουίσλινγκ], {προσθήκη μετά από εισήγηση του Blogger Νέου Ελληνοκύπριου - 29/10/2010:}, όπως έπραξαν και τα τσογλάνια τους, οι Ταγματασφαλίτες και η Οργάνωση “Χ” του γνωστού Γρίβα] ...

Anef_Oriwn
Κυριακή 24/10/2010