Ανάρτηση 17/2015 [επίκαιρη, μακροσκελής, επετειακή, κυπριακή, ιστορική, απομυθοποιητική, επιμορφωτική και εξ αναδημοσιεύσεως] – Ένα άρθρο του Μιχάλη Μιχαήλ για τα «Επαναστατικά κινήματα στην Κύπρο επί Οθωμανικής κυριαρχίας»...

Εισαγωγικά

(για την Ελληνική Επανάσταση του 1821)

25^η Μαρτίου σήμερα, κι «ο απανταχού ελληνισμός γιορτάζει...»  [με τα στήθια φουσκωμένα από “εθνική” περηφάνια], την διπλή γιορτή [και “εθνική” και θρησκευτική] της “Εθνικής” Παλιγγενεσίας [που σηματοδοτείται με την Επανάσταση του 1821 και τη συγκρότηση του ελληνικού κράτους] και του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου [του γνωστού θρησκευτικού ανεκδότου με τον άγγελο και τον κρίνο]...

Κι αυτήν την μέρα «όλα μοιάζουν μαγικά [...] και προπαντός...» ελληναράδικα με τα «λόγια τα μεγάλα» [τις μεγαλοστομίες των ομιλητών στους πανηγυρικούς τους], τις δοξολογίες και τις παράτες... Και οι μύθοι (μικροί και μεγάλοι) περί της Οθωμανοκρατίας και της Ελληνικής Επανάστασης καλά κρατούν. Η απομυθοποίηση της ελληνικής επίσημης (και κυρίαρχης) ιστορίας καθώς και η ανάδειξη του κοινωνικο-ταξικού χαρακτήρα της Ελληνικής Επανάστασης αργούν ακόμα...

{Και για να μην θεωρηθεί ότι αοριστολογούμε, όταν μιλάμε για μύθους σε σχέση με την Οθωμανοκρατία και την Ελληνική Επανάσταση, να αναφέρουμε ότι έχουμε κατά νουν το λεγόμενο κρυφό σχολειό, τον (αντιδραστικό) ρόλο της Εκκλησίας κατά την Οθωμανοκρατία και την Ελληνική Επανάσταση, το ρόλο των Κλεφτών και των Αρματολών (που δεν ήταν ο ίδιος), για το πότε ξεκίνησε η Ελληνική Επανάσταση [που δεν ήταν στις 25 του Μάρτη], για τον Παλιών Πατρών Γερμανό, την Αγία Λαύρα και το λάβαρο της Επανάστασης, για τους εμφύλιους ταξικούς πολέμους κι άλλα τινά παραμυθάκια}...

Να σημειώσουμε [για να ευλογήσουμε και ολίγο τί τα γένια ΜΑΣ] ότι για τον κοινωνικό χαρακτήρα της Ελληνικής Επανάστασης, ΕΜΕΙΣ γράψαμε σχετικά στην ανάρτηση ΜΑΣ με αρ. 10/2009, ενώ για τους μύθους που περιβάλλουν την Επανάσταση του ‘21 αλλά και την Οθωμανοκρατία, θίξαμε κάποια ζητήματα τόσο στην πιο πάνω υπό αναφορά ανάρτηση ΜΑΣ, όσο και σε μια άλλη φέρουσα τον αρ. 33/2014.

Επίσης σε σχέση μ’ αυτούς τους μύθους [κι άλλα “εθνικά” παραμύθια] έχει γράψει, ουκ ολίγες φορές και ο φίλτατος συν-blogger Μιχάλης Μιχαήλ – τόσο στο Blog του όσο και στον Τύπο. Το τελευταίο ΤΟΥ άρθρο με τίτλο “Αλήθειες και αναλήθειες για την επανάσταση του 1821”, θα το βρείτε στη “Χαραυγή”, του περασμένου Σαββάτου 21 του Μάρτη του 2015, στη σελ. 15 αφού πρώτα πατήσετε εδώ.  

Σταχυολογώ από το άρθρο του Μιχάλη ένα απόσπασμα που παραθέτει από το βιβλίο του Γιάννη Κορδάτου, “Η κοινωνική σημασία της ελληνικής επαναστάσεως του 1821”, (εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 1999) κι αναφέρεται στους εμφυλίους (βλέπε ταξικούς) πολέμους του 1824 στην επαναστατημένη [και μισο-απελευθερωμένη] τότε Ελλάδα:

«Οι εμφύλιοι σπαραγμοί που ξέσπασαν από το δεύτερο χρόνο της Επαναστάσεως δεν ήσαν αποτελέσματα προσωπικών αντιθέσεων, όπως ισχυρίζονται οι περισσότεροι ιστορικοί, η συνέπεια της μακράς τυραννίας η οποία εδημιούργησε καταστάσεις ανωμάλους, άλλα ήσαν καθαρώς ταξικοί αγώνες, οι οποίοι εφαίνοντο μεν πολλάκις ότι ήσαν κομματικοί ανταγωνισμοί, εις το βάθος όμως -τας περισσοτέρας τουλάχιστον φοράς- ήσαν αντιθέσεις ταξικαί, διαυτό και έπαιρναν μαζικόν χαρακτήρα αι συγκρούσεις. Η κυριωτέρα αίτια ήτο η προσπάθεια των ολιγαρχικών, όχι μόνον να μην προσφέρουν καμίαν υλικήν βοήθειαν εις τον αγώνα, άλλα και να σφετερισθούν τας εθνικάς γαίας»...

**********************************

Προλογικά

(για την παρούσα ανάρτηση)

Στην παρούσα ανάρτηση ΜΑΣ θα προχωρήσουμε στην αναδημοσίευση ενός άλλου (ιστορικού) κειμένου του Μιχάλη Μιχαήλ [παρμένο από την «κιτρινοφυλλάδα» “Γνώμη” της Παρασκευής 20 του μηνός, anef_ όμως της αδείας του –αλλά δεν νομίζω να ΜΑΣ κινήσει αγωγή], όπου στέκεται (τούτη τη φορά), στην Οθωμανοκρατία στην Κύπρο και καταγράφει τις εξεγέρσεις και τις επαναστατικές κινήσεις που έγιναν εκείνη την εποχή (δηλ. από την κατάληψη της Κύπρου από τους Οθωμανούς το 1571) στο νησί μας. Όπως μάλιστα τονίζει ο συγγραφέας, υπό την μορφή υπότιτλων στο κείμενο του, εκείνα τα χρόνια:
-  «Χαρακτηριστικό των εξεγέρσεων ήταν η συμμετοχή χριστιανών, μουσουλμάνων και λινοβάμβακων», και
-  «Η Ιεραρχία της Ορθόδοξης Εκκλησίας είχε συμβιβαστεί με τους κατακτητές και αποκαλούσε “καταραμένους” τους επαναστάτες γιατί εξεγείρονταν κατά της “εξουσίας”...!»

Παράλληλα, ο Μιχάλης σημειώνει [στο άρθρο του] ότι, 

«το 1821 στην ουσία καμία επαναστατική κίνηση δεν έγινε»... Τα αφηγήματα της κυρίαρχης ελληνοκεντρικής (αστικής) ιδεολογίας στην Κύπρο στέκονται κατά αποκλειστικότητα στον απαγχονισμό (από τους Οθωμανούς) του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού και στον σφαγιασμό άλλων χριστιανών (ελληνόφωνων) προκρίτων και ιεραρχών την 9^η Ιουλίου του 1821, σε μια προσπάθεια να συνδεθεί και η Κύπρος και ο (ελληνορθοδοξο)χριστιανικός πληθυσμός της με την Ελληνική Επανάσταση, ή/και να περιληφθεί και η Κύπρος σ’ αυτήν την Επανάσταση...

Τις αιρετικές απόψεις ΜΟΥ για την 9^η Ιουλίου τις κατάθεσα στη “βέβηλη” [από πολλές απόψεις]ανάρτηση ΜΟΥ με αρ. 35/2019, πλην όμως μια από τις δημοφιλέστερες του Blog…   

********************************************

Επαναστατικά κινήματα στην Κύπρο επί Οθωμανικής κυριαρχίας

[τού Μιχάλη Μιχαήλ, εφημ. “Γνώμη”, Παρασκευή 20 Μαρτίου 2015, σελ. 4]...

{Οι υπογραμμίσεις και οι επιχρωματώσεις είναι δικές ΜΟΥ. Τα μαύρα bold και οι τίτλοι στο κείμενο είναι του συγγραφέα}...

Λίγοι είναι αυτοί που γνωρίζουν ότι στην Κύπρο την περίοδο της Οθωμανοκρατίας έγιναν μια σειρά από εξεγέρσεις ενώ το 1821 στην ουσία καμία επαναστατική κίνηση δεν έγινε.

Αποτελεί ιστορικό γεγονός ότι τα κινήματα αυτά είχαν μεν απελευθερωτικό χαρακτήρα, όχι όμως εθνικό.

Ήταν υποκινούμενες από έξω και σκοπό είχαν να αποσπάσουν την Κύπρο από τα χέρια του Σουλτάνου και να την επαναφέρουν υπό Δυτική επιρροή.

Άλλωστε σύμφωνα με αναφορές του Χάκκετ (“Ιστορία της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Κύπρου”, τ. Α΄., σελ. 227), του Λουκή Φιλίππου (“Η Εκκλησία της Κύπρου επί Τουρκοκρατίας”, σελ. 183), του αρχιμανδρίτη Κυπριανού (σελ. 455) του δούκα της ΣαΒοΐας Λουντζίν ντε Πιερέ ντε Μπαριέ (δες Μας Λατρί III, σελ. 583, 584), του Κώστα Γραικού “Κυπριακή Ιστορία” (σελ 193-195) και άλλων, η Ιεραρχία της Ορθόδοξης Εκκλησία είχε συμβιβαστεί με την οθωμανική διοίκηση απολαμβάνοντας μάλιστα και προνόμια.

Είναι δε πραγματικότητα ότι οι Οθωμανοί ήρθαν στην Κύπρο κατόπιν προτροπής των ορθοδόξων ιεραρχών προκειμένου να απελευθερωθούν από τον καταπιεστικό ζυγό των Λατίνων.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στα 307 χρόνια που διήρκεσε η οθωμανική κατοχή έγιναν μερικές προσπάθεια, κυρίως κατευθυνόμενες από την Ευρώπη, για υποκίνηση του ντόπιου πληθυσμού σε εξέγερση με σκοπό την εκδίωξη των νέων κατακτητών, που δεν είχαν όμως αποτέλεσμα.

ΟΙ ΕΞΕΓΕΡΣΕΙΣ

Το χαρακτηριστικό των εξεγέρσεων που σημειώθηκαν ήταν η συμμετοχή χριστιανών, μουσουλμάνων και λινοβάμβακων.

Και αυτό διότι, σε αντίθεση με την διδασκόμενη ιστορία, καταπιέζονταν και οι μουσουλμάνοι αν και είχαν κάποια σχετικά προνόμια σε σχέση με τους χριστιανούς.

Σημειώνεται ότι όλες οι εξεγέρσεις και επαναστάσεις είχαν άδοξο τέλος.
1.  Η πρώτη επαναστατική δραστηριότητα που έχουμε καταγραμμένη είναι αυτή που είχε ως κεφαλή τον Ισπανικής καταγωγής Κύπριο Πέτρο Αβεντάνιο και έγινε στις αρχές του 17ου αιώνα. Η επανάσταση είχε σκοπό την απελευθέρωση της Κύπρου και την προσπάθεια του Αβεντάνιου για εξασφάλιση βοήθειας από το βασιλιά της Ισπανίας Φίλιππο Γ΄ και άλλους ισχυρούς της Δύσης.
2.  Παρόμοια δραστηριότητα έχουμε και από τον Έλληνα (Ρόδιο) Καθολικό Φραγκίσκο Ακκίδα που, επίσης στις αρχές του 17ου αιώνα, ενεργούσε ως πράκτορας του δούκα της Σαβοΐας Καρόλου  Εμμανουήλ.  (Δεν υπάρχουν ακριβείς ημερομηνίες).
3.  Την ίδια περίοδο έχουμε και τρίτη εξέγερση (1606) από τον Βίκτωρα Ζεμπετό που ηγήθηκε κινήματος πιθανότατα   σε   συνεννόηση με  τον τότε αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο και με γνώση του δούκα της Σαβοΐας και ίσως και άλλων Ευρωπαίων ηγετών.
4.  Στα 1683-1690 σημειώθηκε άλλο κίνημα, υπό το Μεχμέτ αγά Βογιατζίογλου. Αν και το κίνημα αυτό ήταν αποτέλεσμα εσωτερικών αντιθέσεων της άρχουσας τάξης στο νησί, ωστόσο είχε κάποια απήχηση και στους χωρικούς, αρκετοί από τους οποίους είχαν πάρει μέρος.
5.  Κίνημα χωρικών, κυρίων Λινοβαμβάκων, αναφέρεται και στα 1700. Δεν γνωρίζουμε όμως λεπτομέρειες γι’ αυτό, που φαίνεται ότι είχε περισσότερο κοινωνικό χαρακτήρα.
6.  Στα 1765 σημειώθηκε νέο κίνημα εναντίον του Τζηλ Οσμάν που αύξησε αυθαίρετα τη φορολογία από 20 και μισό γρόσια σε 44 και μισό γρόσια για τους χριστιανούς και τα μισά για τούς μουσουλμάνους.
Χριστιανοί και μουσουλμάνοι που είχαν συγκεντρωθεί έξω από το Σεράι για διαμαρτυρία, μετά την εξέλιξη αυτή επιτέθηκαν στο Σεράι, κατακρεούργησαν τον Τζηλ Οσμάν και λεηλάτησαν την περιουσία του. Από τις συμπλοκές με το στρατό σκοτώθηκαν 17 άτομα.
Στις 27 Ιουλίου 1765 γίνεται σύσκεψη στη Μύρτου και αποφασίζεται εξέγερση με επικεφαλής τον φρούραρχο της Κερύνειας, τον τ/κύπριο Χαλήλ. Το κίνημα ξαπλώθηκε αστραπιαία σε ολόκληρο το νησί. Ολόκληρη η ύπαιθρος τάχθηκε στο πλευρό του και μάζεψε 4.000 στρατό εξοπλισμένο και με κανόνια, γεγονός που ανάγκασε τους αγάδες να κλειστούν στα κάστρα των πόλεων, μαζί με την εκκλησιαστική ηγεσία και τον αρχιεπίσκοπο Παΐσιο ο οποίος καταφέρνει να διαφύγει και να μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη όπου ζήτησε από τον σουλτάνο βοήθεια για καταστολή της επανάστασης.
Μετά από δολιότητες του αρχιεπισκόπου και του βρετανού πρόξενου στην Κύπρο ο Χαλήλ παραδίδεται και εκτελείται. Το 1804 σημειώθηκε σοβαρή στάση, τόσο κατά των οθωμανικών αρχών του νησιού όσο και κατά των εκκλησιαστικών και πολιτικών ηγετών. Στη στάση αυτή, της οποίας τα κίνητρα ήταν και πάλι οικονομικά και κοινωνικά, συμμετείχαν και πάλι χριστιανοί, μουσουλμάνοι και Λινοβάμβακοι με αρχηγό τον Ισμαήλ Αγά η οποία έληξε και πάλι άδοξα.  

ΕΞΕΓΕΡΣΕΙΣ ΜΕΤΑ ΤΟ 1821                              

Στην Κύπρο δεν έγινε καμία επαναστατική κίνηση το 1821. Σημειώθηκαν όμως κάποιες εξεγέρσεις.
1. Η πρώτη έγινε από το Νικόλαο Θησέα (πρώην αγωνιστή στην ελληνική επανάσταση του 1821) και είχε επίκεντρο την περιοχή Λάρνακας - Σταυροβουνίου.

Μετά τα γεγονότα του Ιούλη του 1821 η Κύπρος μισοερημώθηκε λόγω της φυγής πολλών στο εξωτερικό.  Η παραγωγή και οι εισπράξεις μειώθηκαν, γι’ αυτό και ο σουλτάνος ζητά τη βοήθεια του αρχιεπισκόπου Πανάρετου. Ο αρχιεπίσκοπος στέλλει  επιστολές στους ξενιτεμένους και τους καλεί να γυρίσουν πίσω και ότι θα τύχουν θα τύχουν καλής μεταχείρισης υποσχόμενος ότι οι φόροι δεν θα ξεπερνούν τα 30 γρόσια. Πολλοί πίστεψαν τον Πανάρετο και επέστρεψαν αλλά πριν καλά καλά εγκατασταθούν ο κυβερνήτης Σατ Μεχμέτ επιβάλλει νέα φορολογία και ο αρχιεπίσκοπος την εγκρίνει.

Ακολουθούν διαδηλώσεις χριστιανών στη Λάρνακα και μουσουλμάνων στη Λευκωσία. Ο Νικόλαος Θησέας αγανακτισμένος συγκροτεί στρατό από 800 άνδρες και πηγαίνει στο Σταυροβούνι όπου βρίσκονται συγκεντρωμένοι 4.000 οπλισμένοι αγρότες.

Ο Γκιαουρ Ιμάμ και Ιωαννίκιος

Την ίδια ώρα ξεσηκώνεται στην Πάφο και ο Γκιαούρ Ιμάμ. Και οι δύο ηγέτες ζητούσαν κοινωνική δικαιοσύνη, ενώ ο Θησέας πρόσθετε στο σύνθημα του και τη δημιουργία ελληνικού κρότους που θα ενωθεί με την Ελλάδα, όμως δεν έγινε καμιά προσπάθεια συνεννόησης τους.

Το κίνημα του Θησέα κτυπιέται από το στρατό και γρήγορα διαλύεται ενώ ο ίδιος διαφεύγει στο εξωτερικό με τη βοήθεια του γάλλου πρόξενου. Κατέφυγε στην Ελλάδα και αργότερα διορίστηκε πρόξενος του ελληνικού κράτους στη Βηρυτό. Πέθανε στην Αθήνα το 1854.

Άδοξο τέλος είχαν και οι εξεγέρσεις του Γκιαούρ Ιμάμ και του Ιωαννίκιου.

ΟΙ ΚΑΤΑΡΑΜΕΝΟΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΕΣ...!

Οι επαναστάσεις αυτές, όπως αναφέρθηκε ήδη, είχαν ως κύριο αντίπαλο την Εκκλησία. Ο αρχιεπίσκοπος Πανάρετος στην επιστολή του προς τον Πατριάρχη Κωνστάντιο τον Α΄ αναφέρεται στη δυστυχή πατρίδα του και σε όσα τραγικά συμβαίνουν και σημειώνει μεταξύ άλλων στην καταστολή των εξεγέρσεων των τριών προαναφερόμενων από τον ενδοξότατο Ηγεμόνα.

Αναφερόμενος στον Ιωαννίκιο τον χαρακτηρίζει καταραμένο και δίνει την πληροφορία ότι ξεσηκώθηκε μαζί με Οθωμανούς και Αλβανούς εναντίον της εξουσίας. Αποκαλεί μάλιστα τους εξεγερθέντες βδελυρά ανθρωπάρια. (Ολόκληρη η επιστολή Βρίσκεται στον 4ο τόμο της “Ιστορίας της Νήσου Κύπρου” του Α. Παυλίδη).

Και ας σημειωθεί ότι αυτά λέγονται και γράφονται μετά τα γεγονότα του ‘21 στα οποία υποτίθεται ότι η Εκκλησία πρωτοστάτησε για την ελευθερία, τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα...!

Anef_Oriwn

[αποκαλύπτοντας άγνωστες πτυχές τις κυπριακής κοινωνικής ιστορίας]
Τετάρτη 25/3/2015