Ανάρτηση 17/2009 (κυπριακή, ιστορική κι ΑΚΕΛική) - Λίγα (κριτικά) λόγια από τον Αντρέα Φάντη για το ΑΚΕΛ (τρεις σωστές αποφάσεις κι ένα λάθος).

[Τούτη τη φορά το περιεχόμενο της ανάρτησης μου συνίσταται από αποσπάσματα συνέντευξης του Αντρέα Φάντη, ιστορικού στελέχους του ΑΚΕΛ, η οποία (συνέντευξη) δόθηκε στον Παναγιώτη Τσαγγάρη και δημοσιεύτηκε στον “Πολίτη” της περασμένης Κυριακή 26 τ’ Απρίλη. Link: http://www.politis-news.com/cgibin/hweb?-A=868073&-V=archivearticles.
Ο Αντρέας Φαντής γιορτάζει αυτές τις μέρες τα 90στά γενέθλια του – γεννήθηκε (όπως κι ο πρώην Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Γλαύκος Κληρίδης) το 1919. Υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη του ΑΚΕΛ (έλαβε μέρος στο Ιδρυτικό Συνέδριο του ΑΚΕΛ το 1941 στην Σκαρίνου), διετέλεσε Γενικός Γραμματέας της ΠΣΕ (της Παγκύπριας Συντεχνιακής Επιτροπής, που υπήρξε πρόδρομος της ΠΕΟ) και για σειρά ετών Βοηθός Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ (δίπλα στον Εζεκία Παπαϊωάννου) καθώς και Βουλευτής Αμμοχώστου του Κόμματος. Το 1990 αποχώρησε από το ΑΚΕΛ (και εντάχτηκε στο ΑΔΗΣΟΚ) – ήταν τότε που το Κόμμα περνούσε ιδεολογικοπολιτική κρίση (ένεκα των παράπλευρων επιδράσεων από την περεστρόικα στην πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση) και διάφορα στελέχη και μέλη του Κόμματος είχαν αποχωρήσει, αποβληθεί ή/και διαγράφει.
Ο Αντρέας Φάντης έγραψε (κυρίως μετά την αποχώρηση του από το ΑΚΕΛ) διάφορα βιβλία πάνω στο κυπριακό και την πολιτική του ΑΚΕΛ, γι’ αυτό και οι θέσεις και οι κρίσεις που εκφράζει παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον και συμβάλλουν στη συζήτηση ζητημάτων της Ιστορίας της Κύπρου. (Θα παραθέσω κάποια από τα βιβλία του προς στο τέλος της αναρτήσεις μου).
Τούτος είναι και ο λόγος που θα αναρτήσω εδώ αποσπάσματα από τη συνέντευξη του καθώς τα λόγια και οι κρίσεις του άπτονται σημαντικών περιόδων της πρόσφατης κυπριακής ιστορίας και έχουν μια ξεχωριστή σημασία λόγω και της δικής του άμεσης ανάμιξης και εμπλοκής στην πολιτική ζωή του τόπου ΜΑΣ αλλά και των (πολιτικών) επιλογών που ο ίδιος έκανε κάποιες στιγμές].

**********
Αποσπάσματα από τη συνέντευξη του Αντρέα Φάντη στον “Πολίτη”:

Ερ.: Για ποια απόφαση του ΑΚΕΛ νοιώθετε περήφανος;

Tο ΑΚΕΛ έχει πολλές σελίδες με ιστορικές, σωστές αποφάσεις που το κάνουν περήφανο. Να αναφερθώ σε τρεις από αυτές:
Aρχικά η ιστορική απόφαση της 16ης Ιουνίου 1943, με την οποία το ΑΚΕΛ κάλεσε τα μέλη και τους οπαδούς του να ενταχθούν εθελοντικά στις βρετανικές δυνάμεις για να πολεμήσουν ενάντια στον χιτλεροφασιστικό ναζισμό για την απελευθέρωση των λαών και για την εθνική αποκατάσταση του κυπριακού λαού.

Άλλες δύο σημαντικότατες αποφάσεις πάρθηκαν κατά την περίοδο του 55-59, για τον αγώνα της ΕΟΚΑ και για τους μαχητές της ΕΟΚΑ, καθώς και για τις δολοφονίες των στελεχών μας.

Για τον αγώνα της ΕΟΚΑ αποφασίστηκε στο Πολιτικό Γραφείο του ΑΚΕΛ ότι αυτή η τακτική δεν ήταν η ορθή υπό εκείνες τις συνθήκες. Την περίοδο της παρανομίας του κόμματος, το Μάιο του 1957, πάρθηκε και απόφαση για τους μαχητές της ΕΟΚΑ. Μέχρι εκείνη την περίοδο επικρατούσε ένα κλίμα εντός της αριστεράς, όπου οι αριστεροί δεν εκτιμούσαν τους μαχητές της ΕΟΚΑ. Με αυτή την απόφαση, το ΑΚΕΛ έθεσε τέρμα σε αυτό το κλίμα και αναγνώρισε ότι οι μαχητές της ΕΟΚΑ, ανεξαρτήτως ότι ακολουθούσαν λανθασμένη τακτική, είναι άξιοι εκτίμησης και σεβασμού και ότι είναι άνθρωποι που δίνουν τη ζωή τους για ιδανικά. Αυτή η απόφαση ξεκαθάρισε πλήρως τη θέση του ΑΚΕΛ για την ΕΟΚΑ και τους μαχητές της.

Ερ.: Και η τρίτη απόφαση;

Η απόφαση που είναι ακόμη πιο σημαντική, πάρθηκε το Φεβρουάριο του 1958 μετά από δολοφονίες αριστερών. Στις 21 Ιανουαρίου του 1958, δολοφονήθηκαν δύο στελέχη μας. Αυτές οι δολοφονίες δημιούργησαν στα μέλη του κόμματος αγανάκτηση και προβληματισμό για το πώς θα αντιμετωπιστεί η κατάσταση. Μετά από δύο συνεδρίες, αποφασίσαμε ότι οι δολοφονίες θα αντιμετωπιστούν με μαζικό πολιτικό αγώνα. Δηλαδή απεργίες, συλλαλητήρια, διαδηλώσεις και όχι με αντίποινα. Διότι τα αντίποινα θα μας οδηγούσαν σε εμφύλιο, κάτι που θα ωφελούσε τους Άγγλους και βεβαίως άλλο που δεν ήθελε ο ιμπεριαλισμός. Η απόφαση εκείνη έσωσε τον κυπριακό λαό από τον εμφύλιο πόλεμο.

**********
Ερ.: Ποιο πιστεύετε ήταν το μεγαλύτερο λάθος του ΑΚΕΛ;

Προσωπικά θεωρώ ότι ήταν λάθος η απόφαση που πήραμε να απορρίψουμε το 1978 το σχέδιο που υπέβαλαν οι τρεις κυβερνήσεις ΗΠΑ, Βρετανίας και Καναδά, ως βάση λύσης του Κυπριακού. Η τελική μας απόφαση να το απορρίψουμε ήταν λανθασμένη, κατά τη γνώμη μου. Εξακολουθώ να το πιστεύω αυτό. Αρχικά το ΑΚΕΛ τάχθηκε υπέρ του σχεδίου αυτού, ως βάση για συζήτηση, όχι ως λύση, αλλά ως βάση για συζήτηση. Μάλιστα εμείς είχαμε κάνει προσπάθειες και επαφές με παράγοντες του ΔΗΚΟ, από τους οποίους ζητήσαμε να ασκήσουν την επιρροή τους στον Πρόεδρο Κυπριανού να μην απαντήσει απορριπτικά στο σχέδιο αυτό. Μάλιστα βρήκαμε ανταπόκριση.

Ερ.: Γιατί αλλάξατε θέση;

Μετά από μερικές μέρες που δημοσιεύθηκε το σχέδιο, η «Πράβδα» (το όργανο του Κομμουνιστικού Κόμματος της ΕΣΣΔ) δημοσίευσε αρνητικά σχόλια, ότι επρόκειτο για σχέδιο εμπνευσμένο από το ΝΑΤΟ που εξυπηρετούσε τα συμφέροντά του. Ο τότε πρέσβης της ΕΣΣΔ στην Κύπρο, ο Σεργκέι Αστάβιν, μας προσκάλεσε για γεύμα και μας είπε ότι η Σοβιετική Ένωση είναι εναντίον αυτού του σχεδίου. Από τη στιγμή εκείνη, το ΑΚΕΛ, που ακολουθούσε τη σοβιετική πολιτική, έπρεπε να αλλάξει γνώμη και άλλαξε. Έτσι έγινε η αλλαγή.

**********
Σχόλια κι απόψεις του Ιστολόγου:

1. Σήμερα οι σχέσεις του Αντρέα Φάντη με το ΑΚΕΛ βαίνουν προς εξομάλυνση κι αποκατάσταση. Θέλω να πιστεύω πως τούτο θα αποτελέσει την απαρχή για αποκατάσταση ή/και αναγνώριση της προσφοράς τους στην ανάπτυξη του Αριστερού Κινήματος στην Κύπρο κι άλλων ιστορικών (και μη) στελεχών και μελών του ΑΚΕΛ, που κατά καιρούς αποχώρησαν ή διεγράφησαν (για διάφορους λόγους), από το Κόμμα, αλλά που διατήρησαν την ιδεολογικοπολιτική τους σχέση με την ευρύτερη Αριστερά (Πλ. Σέρβας, Αδ. Αδάμαντος, Αντρ. Ζιαρτίδης κι άλλοι).

2. Αναφορικά με το ζήτημα της απόρριψης του προταθέντος αγγλοαμερικανοκαναδικού σχεδίου λύσης (το 1978 – ήμουν στρατιώτης τότε) κι ανεξάρτητα από την άποψη του Α. Φάντη, θα ήθελα να πω ότι βασικά το Σχέδιο απορρίφτηκε γιατί η συντριπτική πλειοψηφία των ελληνοκυπρίων δεν ήταν έτοιμοι να δεχτούν – τότε – μια λύση που θα οριστικοποιούσε τον - εδαφικό – διαχωρισμό των δύο κοινοτήτων και θα έβαζε περιορισμούς στην επιστροφή ΟΛΩΝ των προσφύγων στα σπίτια τους.

3. Μερικά από τα βιβλία του Αντρέα Φάντη που παρουσιάζουν μεγάλο ιστορικό ενδιαφέρον είναι και τ’ ακόλουθα:
i. “Η Συμβουλευτική Συνέλευση – Διασκεπτική, η πρώτη χαμένη ευκαιρία μεταπολεμικά”.
ii. “Κυπριακό 1950-1960 – Ο ενταφιασμός (ενός «γλυκύτατου» ονείρου) της Ένωσης”.
iii. “Κυπριακό 1960-1974 – Αναζητώντας την Αλήθεια” (2 τόμοι).

4. Το τελευταίο ένθετο του “Πολίτη”, (το “Χρονικό” της Κυριακής 26 τ’ Απρίλη), έχει τίτλο “Τα Πέτρινα Χρόνια των Τουρκοκυπρίων 1964-1974” και αποτελεί προσωπική μαρτυρία του Καθηγητή του Πανεπιστημίου Κύπρου, Νιαζί Κιζίλγιουρεκ (με αναφορές από το μικτό χωριό του την Ποταμιά). Αξίζει να το διαβάσετε!

Anef_Oriwn
Τρίτη 28/4/2009