Ανάρτηση 34/2009 (αμερικανική και πολιτικο-ιστορική, αλλά και ονδουριανή) – Μια συνέντευξη με τον Howard Zinn! (“All dogs, One Generation”?)

Ένα (πρόσφατο και σύντομο) post στο Blog του DukeZappa (link: http://dukezappagr.blogspot.com/2009/06/blog-post_30.html) με θέμα την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ (και του νέου Προέδρου, του Ομπάμα) και το πραξικόπημα στην Ονδούρα, με ώθησαν να αναζητήσω στα “συρτάρια” του computer μου και να αναδημοσιεύσω από την “Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία” (της Κυριακής 15 του Μάρτη 2009) μια συνέντευξη του αμερικανού (βετεράνου) Αριστερού συγγραφέα Howard Zinn με θέμα την πολιτική Ομπάμα. (Link: http://www.enet.gr/online/online_text/c=111,dt=15.03.2009,id=12492756). (Τούτο με διευκολύνει κιόλας στο να κάνω άμεσα και χωρίς καθυστερήσεις νέα ανάρτηση - μια και δεν έχω το χρόνο να γράψω κάτι δικό μου).

Στον Zinn αφιέρωσα άλλη μια ανάρτηση (link: http://aneforiwn.blogspot.com/2008/09/25.html), όπου παράθεσα αποσπάσματα από τον επίλογο του βιβλίου του, “Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών” (από τις εκδόσεις “Αιώρα”, 2008). Πιστεύω ότι και τα όσα λέει κι εδώ είναι άκρως ενδιαφέροντα.

[Εδώ θα παραθέσω πρώτα το σχετικό με το θέμα κείμενο του Zappa, κι απολογούμαι που δεν έχω ζητήσει την άδεια του:

“Tuesday, June 30, 2009
Οι πρόεδροι αλλάζουν, η εξωτερική πολιτική;
Φαίνεται ότι παρά τον νέο πρόεδρο, τα παλαιά ήθη ανθούν στη Γουάσινγκτον. Εδώ και κάμποσες μέρες στην Ονδούρα γίνεται ένα ακόμη πραξικόπημα. Ο λόγος είναι ένας πρόεδρος που ίσως να μοιάζει με τον Τσάβες, ίσως και όχι. Ο πρόεδρος θέλει να προωθήσει μεταρρυθμίσεις, οι αμερικανόφιλοι στρατηγοί όμως όχι, παρά το γεγονός ότι μόνο ο πρόεδρος έχει ερείσματα στον λαό. Θυμίζει κάτι. Ναι, στο ίδιο έργο θεατές, από την εποχή που η CIA εγκαθιστούσε τον Σομόζα στο Ελ Σαλβαδόρ [*ΔΙΟΡΘΩΣΗ: ο Σομόζα ήταν δικτάτορας στην Νικαράγουα (και όχι στο Ελ Σαλβαντορ) και ανατράπηκε από το ένοπλο απελευθερωτικό κίνημα των Σαντινίστας το 1979 – ευχαριστώ τον Ψυχίατρο για τη διόρθωση] και μια σειρά άλλους δικτάτορες της αρεσκείας των ΗΠΑ σε όλη τη Λατινική Αμερική. Να δω τώρα όλους τους δημοκράτες που μέχρι χτες ήταν λαλίστατοι στα του Ιράν.

Υ.Γ. Με θλίβει ο χαμός της, συνομήλικης μου, Νέντα. Δυστυχώς ο θρησκευτικός φανατισμός οπλίζει εύκολα το χέρι του κάθε διεστραμμένου μαλάκα. Όμως, πρέπει να κοιτάξουμε τα των δικών μας Μουλλάδων, εκεί στην Ελλαδική και Κυπριακή Εκκλησία
Posted by zappa at 5:23 AM”].

[Ακολουθεί η συνέντευξη]:

“ Ομπάμα δεν θα τολμήσει”
(Συνέντευξη στον Χρόνη Πολυχρονίου).

Ο Χάουαρντ Ζιν, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βοστόνης, είναι ιστορικός, πολιτικός επιστήμονας, θεατρικός συγγραφέας και ακτιβιστής -μία από τις πλέον εξέχουσες φυσιογνωμίες της «άλλης Αμερικής».

ΧΑΟΥΑΡΝΤ ΖΙΝ
*Το βιβλίο του “Η ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών”, μια ριζοσπαστική προσέγγιση της ιστορίας των ΗΠΑ, έχει πουλήσει δύο εκατομμύρια αντίτυπα και έχει μεταφραστεί σε δεκάδες γλώσσες.
*Μεγάλη επιτυχία έχουν επίσης και τα θεατρικά του έργα. Σήμερα, σε ηλικία 87 ετών, ο Χάουαρντ Ζιν παραμένει ένας πολιτικά ενεργός πολίτης και διανοούμενος, δίχως το ελάχιστο δείγμα κούρασης ή απαισιοδοξίας για το μέλλον.

Η συνέντευξη:

* Ο Ομπάμα βρίσκεται στον Λευκό Οίκο περίπου 50 μέρες και, κατά γενική ομολογία, έχει τεράστια προβλήματα να αντιμετωπίσει. Συμφωνείτε σε κάτι από τις δημόσιες τοποθετήσεις του και την πολιτική της κυβέρνησής του;

- Ο Ομπάμα είχε κάνει μερικές πολλά υποσχόμενες δηλώσεις, για το πόσο τολμηρός και θαρραλέος θα είναι στην επίλυση των μεγάλων προβλημάτων της χώρας. Εχει κινηθεί προς τη σωστή κατεύθυνση, με το κράτος να παίζει έναν πιο δραστήριο ρόλο στην οικονομία, δημιουργώντας θέσεις εργασίας, ρυθμίζοντας το τραπεζικό σύστημα, φορολογώντας περισσότερο τους υπερ-πλούσιους και λιγότερο τους υπόλοιπους πολίτες. Αλλά οι διαστάσεις της τρέχουσας κρίσης απαιτούν περισσότερα απ’ ό,τι έχει έως τώρα κάνει (το εγχείρημα του μεγάλου κράτους προβάλλεται πλέον ως επιτακτική ανάγκη), απαιτούν απ' αυτόν να είναι πιο τολμηρός και στην εσωτερική και στην εξωτερική πολιτική της χώρας. Μέχρι τώρα, όμως, δεν έχει δείξει τη διάθεση να προχωρήσει σε κάτι τέτοιο.

* Σε μια από τις εβδομαδιαίες ομιλίες του, ο Ομπάμα αναφέρθηκε με σκληρά λόγια στις ομάδες «ειδικών συμφερόντων». Φάνηκε ειλικρινής, αλλά έχει την πολιτική ισχύ για να χαλιναγωγήσει τη δύναμη των διαφόρων λόμπι;

- Όλοι οι πολιτικοί λένε ότι είναι ενάντια στις ομάδες ειδικών συμφερόντων. Ουσιαστικά είναι ενάντια στα λόμπι που δεν συμπαθούν και υπέρ αυτών που συμπαθούν. Ο Ομπάμα δεν είναι διαφορετικός - αν και η ρητορική του είναι εξαιρετική. Θα αμφισβητήσει, λόγου χάρη, τα λόμπι ενάντια στις αμβλώσεις, αλλά δεν θα αμφισβητήσει ποτέ το ισραηλινό λόμπι.

* Σε μια παλιά συνέντευξή σας είχατε χαρακτηρίσει τη Χίλαρι Κλίντον μιλιταρίστρια. Θα λέγατε ότι ο Ομπάμα είναι λιγότερο μιλιταριστής και από τον Μπους και από την υπουργό Εξωτερικών;

- Ο Ομπάμα είναι σίγουρα λιγότερο μιλιταριστής από τον Μπους, και ναι, λιγότερο μιλιταριστής από την Κλίντον. Αυτή ψήφισε υπέρ του πολέμου στο Ιράκ και ο Ομπάμα δεν το έκανε. Ωστόσο, είναι μιλιταριστής: δεν έχει εκφράσει προθέσεις για σημαντικές περικοπές στον στρατιωτικό προϋπολογισμό και για το κλείσιμο στρατιωτικών βάσεων, που ξεπερνούν τις 730 σε όλο τον κόσμο. Θα διατηρήσει 50.000 στρατιώτες στο Ιράκ, ακόμα και αν αποσύρει τα περισσότερα στρατεύματα σε 16 μήνες από τώρα. Παραλλήλως, στέλνει περισσότερο στρατό στο Αφγανιστάν. Επίσης, πριν καλά - καλά εισέλθει στο Λευκό Οίκο, ενέκρινε την εκτόξευση τηλεκατευθυνόμενων πυραύλων στο Πακιστάν, που είχαν ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν αρκετοί πολίτες.

* Ποια είναι η άποψή σας για το σχέδιο του Ομπάμα για το Ιράκ;

- Είναι ένας άθλιος συμβιβασμός. Ο Ομπάμα προσπαθεί να κατευνάσει το ειρηνιστικό κίνημα και να ικανοποιήσει ταυτόχρονα αυτούς που τάσσονται υπέρ της κατοχής του Ιράκ. Όχι μόνο θα αφήσει στο Ιράκ 50.000 στρατιώτες, αλλά δεν έκανε κανένα λόγο για τους δεκάδες χιλιάδες μισθοφόρους που βρίσκονται στο Ιράκ. Ο Ρίτσαρντ Νίξον άρχισε να αποσύρει τα στρατεύματα από το Βιετνάμ όταν είδε να μεγαλώνει το αντιπολεμικό αίσθημα στη χώρα. Αλλά την ίδια στιγμή εισέβαλε στην Καμπότζη και στο Λάος. Είναι παλιό πολιτικό κόλπο αυτό -κάνεις παραχωρήσεις με το ένα χέρι και χτυπάς με το άλλο. Η διατήρηση των στρατευμάτων στο Ιράκ δεν έχει νόημα και είναι επικίνδυνη. Τα αμερικανικά κατοχικά στρατεύματα δεν έχουν σταματήσει τη βία -αντιθέτως, η κατοχή έχει εξάψει τη βία στην περιοχή.

* Ήσασταν ένας από τους κύριους πρωταγωνιστές στο κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα των μαύρων στη δεκαετία του '50 και του αντιπολεμικού κινήματος τη δεκαετία του '60. Οι ΗΠΑ ήταν τότε μια ρατσιστική κοινωνία και μια ταυτόχρονα ιμπεριαλιστική δύναμη, με τη βία να βρίσκεται στο επίκεντρο της λειτουργίας του πολιτικού συστήματος, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Είναι σήμερα οι ΗΠΑ μια λιγότερο βίαιη χώρα;

- Όχι. Οι ΗΠΑ συνεχίζουν να συμμετέχουν στη βία στο διεθνές προσκήνιο, με κατοχικά στρατεύματα σε δύο χώρες. Στο εσωτερικό της χώρας, και ενώ δεν έχουμε τη βία του ρατσισμού στο Νότο που είχαμε πριν το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα των μαύρων, η κουλτούρα του έθνους παραμένει αγκιστρωμένη στη βία. Ένας τεράστιος αριθμός ανθρώπων κατέχει όπλα και τα βίαια κακουργήματα που διαπράττονται στη χώρα είναι πολύ περισσότερα απ' αυτά που διαπράττονται αλλού. Νομίζω ότι τα δύο εκατομμύρια άνθρωποι που είναι έγκλειστοι στις φυλακές - ο μεγαλύτερος αριθμός πληθυσμού φυλακισμένων στον κόσμο- είναι επίσης δείγμα μιας βίαιης κοινωνίας. Γιατί οι φυλακές είναι βίαιοι χώροι.

* Υπάρχει, άραγε, οποιαδήποτε πιθανότητα ο Τζορτζ Μπους και η «συμμορία» του να δικαστούν μια μέρα ως εγκληματίες πολέμου;

- Αμφιβάλλω. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο από την κυβέρνηση του Ομπάμα και ο Ομπάμα δεν πρόκειται να κάνει ποτέ ένα τόσο τολμηρό βήμα. Παρά τη ρητορική του, δεν είναι τολμηρός, αλλά επιφυλακτικός, που κοιτάζει γύρω του να δει ποιος τον υποστηρίζει πριν κάνει την όποια κίνηση, αντί να αποφασίζει να κάνει το σωστό και ύστερα να χτίσει τη στήριξη που χρειάζεται. Με δεδομένη τη δύναμη του προέδρου στον επηρεασμό της κοινής γνώμης.

* Πίσω στη δεκαετία του ‘50. Διδάξατε σε ένα ιστορικά μαύρο πανεπιστήμιο στον Νότο, σε μια εποχή που ο φυλετικός διαχωρισμός ήταν ακόμα κοινωνικός κανόνας. Εγώ δίδαξα σε ένα ιστορικά μαύρο πανεπιστήμιο στον Βορρά για αρκετά χρόνια τις δεκαετίες του ‘80 και του ‘90, σε μια εποχή που πολλοί Αφρο-αμερικανοί, βιώνοντας τη ματαίωση του οράματος περί ισότητας στην αμερικανική κοινωνία, επιδίωξαν την πολιτιστική και κοινωνική τους απομάκρυνση από τη λευκή κοινωνία. Ποια είναι η σημερινή κατάσταση στις ΗΠΑ μεταξύ λευκών και μαύρων;

- Δεν έχω αμφιβολία ότι οι σχέσεις μεταξύ λευκών και μαύρων στις ΗΠΑ σήμερα είναι καλύτερες απ’ ό,τι ήταν πριν από πενήντα χρόνια ή κι από ότι ήταν πριν από είκοσι χρόνια. Έχουμε περισσότερους διαφυλετικούς γάμους, περισσότερους μαύρους στην τηλεόραση και στα μέσα γενικότερα. Πολλοί λευκοί σ' αυτή τη χώρα έμαθαν από τα χρόνια του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα των μαύρων. Η εκλογή του Ομπάμα είναι σημάδι του πόσοι πολύ λευκοί είναι πρόθυμοι να ψηφίσουν έναν μαύρο. Αυτό δεν θα συνέβαινε πριν από 50 χρόνια. Εντούτοις, υπάρχει ένταση. Υπάρχει ακόμα ρατσισμός. Υπάρχει θεσμικός ρατσισμός στο χώρο εργασίας, στις γειτονιές, εξαιτίας των οικονομικών ανισοτήτων μεταξύ λευκών και μαύρων.

* Πέραν του ότι έφυγε ο Μπους από την εξουσία και ήρθε ο Ομπάμα, μπορείτε να αναφέρετε μερικές πρόσφατες θετικές εξελίξεις στην αμερικανική κοινωνία και την πολιτική;

- Πιστεύω ότι υπάρχει μεγάλη αποδοχή στην ιδέα της σεξουαλικής ισότητας και της σεξουαλικής ελευθερίας, συμπεριλαμβανομένων και των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων και των λεσβιών. Πιστεύω ότι οι πόλεμοι του Μπους άφησαν πίσω τους μια αντιπολεμική παράδοση. Πιστεύω επίσης, ότι τώρα υπάρχει μεγαλύτερη ανησυχία για την αύξηση της θερμοκρασίας στον πλανήτη και την επιδείνωση του περιβάλλοντος. Βλέπουμε πολλά ντοκιμαντέρ με θέματα την ειρήνη και την κοινωνική δικαιοσύνη. Το Ίντερνετ έχει δημιουργήσει τη δυνατότητα ταχείας οργάνωσης γύρω από κοινά θέματα. Όλα αυτά είναι πολύ θετικές εξελίξεις.

*Γιατί νομίζετε ότι το βιβλίο σας «Η ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών» είχε τόσο μεγάλη επιτυχία;

-Εμφανίστηκε σε μια κρίσιμη ιστορική στιγμή, όταν τα κινήματα του ‘60 και του ‘70 είχαν προκαλέσει μια αποστροφή ενάντια στην ορθόδοξη αφήγηση της ιστορίας, η οποία δεν αντικατόπτριζε το είδος των αγώνων που οι άνθρωποι βίωσαν σ' αυτά τα κινήματα. Τα κινήματα αυτά υπογράμμισαν το ρόλο και τη συμβολή των μαύρων, της κοινωνικής διαμαρτυρίας και της απείθειας κατά της αρχής. Αυτά τα στοιχεία έλειπαν σε μεγάλο βαθμό από την παραδοσιακή διδασκαλία της ιστορίας. Έτσι, το βιβλίο μου απευθύνθηκε στη δίψα των ανθρώπων για ένα νέο είδος ιστορίας, με αντι-συμβατικό σημείο αναφοράς, με το πνεύμα της διαμαρτυρίας, το πνεύμα που εμψύχωσε τα κινήματα του '60 και του '70.

* Τα θεατρικά σας έργα, με έντονο πολιτικό περιεχόμενο, έχουν επίσης μεγάλη επιτυχία σε μια κοινωνία που για πολλούς που ζουν έξω από τις ΗΠΑ θεωρείται ουσιαστικά συντηρητική. Πώς θα το σχολιάζετε;

- Είναι λάθος να αποκαλεί κανείς τις ΗΠΑ απλώς μια συντηρητική κοινωνία. Έχει σκληροπυρηνικούς συντηρητικούς και σκληροπυρηνικούς αριστερούς. Αλλά επίσης μια μεγάλη κατηγορία ανθρώπων που βρίσκονται στο κέντρο και είναι ανοιχτοί σε νέες πληροφορίες και νέους τρόπους για να βλέπουν τον κόσμο. Αυτός είναι ο λόγος, προς έκπληξη σχεδόν όλων, που το βιβλίο μου για την αμερικανική ιστορία έχει πουλήσει δύο εκατομμύρια αντίτυπα. Αυτός είναι ο λόγος που το θεατρικό μου έργο “Ο Μαρξ στο Σόχο” - φανταστείτε ένα έργο για τον πατέρα του κομμουνισμού, υποθετικά εχθρό της Αμερικής- «παίζεται» σε πάνω από διακόσια θέατρα στις ΗΠΑ και εισπράττει χειροκροτήματα και επιδοκιμασία.

* Για δεκαετίες τώρα ταξιδεύετε, δίνετε διαλέξεις, συμμετέχετε στα πολιτικά και πολιτιστικά δρώμενα. Υπάρχει νοσταλγία για το παρελθόν;

- Όχι νοσταλγία. Πάντως κοιτάζω πίσω στις εμπειρίες μου στα διάφορα κινήματα που έχω συμμετάσχει και μου δίνουν ελπίδα για το μέλλον.


Υστερόγραφο – προσθήκη για το πραξικόπημα στην Ονδούρα:

[Δυο λόγια θα πω και για το πραξικόπημα στην Ονδούρα – έτσι θα βγει αληθινός κι ο σχολιογράφος AnathemaSe (link: http://www.blogger.com/profile/04579586074719346800) που σε σχόλιο του στο προηγούμενο Post είπε: “… re anef pistefko to epomeno sou a8ro en nan pano sto pra3ikopima stin ondoura …”. Δεν κατάλαβα με τι πνεύμα το είπε αυτό, αλλά ευκαιρίας δοθείσης είπα αν μην του χαλάσω χατίρι – να μη μείνει και παραπονημένος].
Η Ονδούρα είναι χώρα της Κεντρικής (“Λατινικής” – σε πολλούς δεν αρέσει αυτός ο όρος) Αμερικής με έκταση 112000 τετρ. χιλιόμετρα (δηλ. είναι λίγο μικρότερη από την Ελλάδα) και πληθυσμό 7,5 εκατομμύρια με τη συντριπτική πλειοψηφία να ζει στη φτώχεια και την ανέχεια. Βρέχεται στα βόρεια από την Καραϊβική Θάλασσα, στα νότια από τον Ειρηνικό Ωκεανό και συνορεύει με την Γουατεμάλα στα δυτικά, το Ελ Σαλβαντόρ στα νοτιοδυτικά και τη Νικαράγουα στα ανατολικά και νοτιοανατολικά.

Δεν χρειάζεται κάποιος αν έχει και πολύ νου, να είναι βαθιά διαβασμένος ή να έχει ψηλό πολιτικό κριτήριο για να αντιληφτεί και να καταλάβει τι έγινε και τι γίνεται σ’ αυτή τη χώρα αν και τούτη βρίσκεται στην άλλη άκρη του κόσμου. Η Κεντρική και Νότια Αμερική ανέκαθεν υπήρξαν η “πίσω αυλή” των ΗΠΑ. Οι χώρες αυτές υπήρξαν διαχρονικά αντικείμενα άγριας εκμετάλλευσης από τους βορειοαμερικάνους και καταλήστευσης του φυσικού πλούτου των χωρών αυτών.

Τα τελευταία χρόνια ένας άλλος αέρας άρχισε να φυσά στην περιοχή καθώς σε μια σειρά από χώρες εκλέγηκαν αριστεροί Πρόεδροι και τη διακυβέρνηση ανέλαβαν αριστερές ή αριστερίζουσες κυβερνήσεις με πιο δυναμικές αυτές της Βενεζουέλας (με τον Ούγκο Τσιάβεζ), της Βολιβίας (με τον Έβο Μοράλες) και της Νικαράγουας (με τον Ντανιέλ Ορτέγκα).

Στην Ονδούρα από το Φεβράρη του 2006 ανέλαβε την Προεδρία (μετά που κέρδισε τις εκλογές) ο Μανουέλ Σελάγια, ο οποίος προερχόταν από το συντηρητικό Φιλελεύθερο Κόμμα. Οι διακηρύξεις του Προέδρου για καταπολέμηση της φτώχειας και του αναλφαβητισμού και η δρομολόγηση αλλαγών στο Σύνταγμα (που σίγουρα δεν βολεύουν την εγχώρια ολιγαρχία και τις πολυεθνικές στην Ονδούρα) οδήγησαν στην προετοιμασία (εδώ και καιρό φαίνεται) και εκδήλωση πραξηκοπηματος από το Στρατό. (Ας μην ξεχνάμε ότι η χώρα χρησιμοποιούνταν για χρόνια ως βάση εφόρμησης των αμερικανικών δυνάμεων και κυρίως των παραστρατιωτικών ομάδων, όπως οι “Κόντρας”, ενάντια σε άλλες χώρες της περιοχής).

Πριν μερικές μέρες στρατιωτικοί “απήγαγαν” τον Σελάγια και τον μετέφεραν σε βάση της πολεμικής αεροπορίας και με στρατιωτικό αεροσκάφος μεταφέρθηκε στο Σαν Χοσέ, πρωτεύουσα της Κόστα Ρίκα.

Ωστόσο, χιλιάδες κόσμου έχουν αντιδράσει στο πραξικόπημα κι έχουν βγει στους δρόμους, στήνοντας οδοφράγματα. Τι θα γίνει στο τέλος εξαρτάται από το πόσο αδίστακτοι είναι οι στρατιωτικοί αλλά και από την αντίσταση που θα προβάλει ο κόσμος αλλά κι από την έμπρακτη αλληλεγγύη προς τη χώρα από άλλες χώρες της περιοχής.

Anef_Oriwn
Κυριακή 5/6/2009