Σάββατο 3 Νοεμβρίου 2012

Ανάρτηση 144/2012!!! [κυπριακή, φθινοπωρινή, φυσιολατρική, αγριο-λουλουδική] – Για τα μιτσικόρια και τις “μαυρομμάτες…


Τα ματσικόρι(δ)α, ή μιτσικόρι(δ)α [επιστημονικά narcissus -  και στην κοινή ελληνική νάρκισσοι] είναι τα πρώτα αγριολούλουδα που βγαίνουν [βλαστάνουν από μόνα τους] στην κυπριακή Φύση μετά τα πρωτοβρόχια. [Ως γνωστόν μετά τα πρωτοβρόχια βγαίνουν και οι καραόλοι, όπως ας πούμεν τα τσσιακόλια, αλλά αυτό είναι μια άλλη, της τάβλας ιστορία, που ίσως την πούμε κάποια άλλη στιγμή]…   
Φέτος οι πρώτες βροχές [στην Κύπρο] έπεσαν σχετικά νωρίς. Είχαμε λοιπόν βροχερό καιρό [κατά τόπους όμως] από τις αρχές του Οκτώβρη, ενώ τη Δευτέρα 7 του μηνός βροχές έπεσαν [και μάλιστα καταρρακτώδεις] σ’ όλη την Κύπρο. Γι’ αυτό και φέτος τα μιτσικόρια στολίζουν και ευωδιάζουν την κυπριακή Φύση από νωρίς.
Εξ ου και η πιο κάτω φωτογραφία από έναν τραχώνιν στην περιοχή των Κοκκινοχωριών. Τα  μιτσικόρια που απαντάμε εκεί έχουν συνήθως μόνο ένα άνθος σε κάθε στέλεχος, ενώ η μυρωδιά τους είναι πραγματικά μεθυστική.   


Τα μιτσικόρια όπως και έτερα αγριολούλουδα, οι λαλέδες [που στο χωριό μου τα λέμε “μαυρομμάτες”, γιατί το εσωτερικό τους έχει μαύρο χρώμα] είναι τα αγαπημένα μου της κυπριακής Φύσης. Μου θυμίζουν τα παιδικά μου χρόνια, όταν λίγο πιο πάνω από το σπίτι μας, όπου ξεκινούσαν τα τραχώνια [δεν είχαν ακόμα κτιστεί σπίτια τότε], γέμιζε ο τόπος από μιτσικόρια και “μαυρομμάτες”…   
Οι “μαυρομμάτες” [που είναι είδος ανεμώνας] ανθίζουν κατά τον Φεβράρη - Μάρτη και χαρακτηρίζονται από μια ποικιλία χρωματισμών, από κατάλευκα έως γαλάζιου χρώματος, βαθιού μπλε, λιλά, ροζ, βαθιού κόκκινου, κίτρινου, κιτρινόασπρου, ασπροκόκκινου…
[Και οι μαυρομμάτες γυναίκες είναι ωραιότατες - κι όχι μόνο οι γαλανομμάτες - και δη όταν αυτές βάλουν και μαύρη σκιά γύρω από τα μάτια τους]...
 
 
Η ομορφιά των ματσικόρυων όμως, έχει εξυμνηθεί και ως σύμβολο για την Αγάπη και τον Έρωτα μέσα από ποιήματα και τραγούδια [στην κυπριακή τοπολαλιά]…
Σας αφιερώνουμε λοιπόν, το παραδοσιακό κυπριακό άσμα “Σαν το μιτσικόριον” σε στίχους Άνθου Ροδίνη και μουσική Αχιλλέα Λυμπουρίδη, τραγουδημένο από την Καλλιόπη Σπύρου…  


Επίσης παραθέτουμε [πιο κάτω] κι άλλους στίχους του Άνθου Ροδίνη για τα μιτσικόρια - μερικοί περιλαμβάνονται και στο πιο πάνω τραγούδι:

«Όπως το ματσικόριον αντάν να πει ν’ αθθίσει
κοντά στον όχτον τ’ αυλατζιού τζιαι να μουσκομυρίσει
τζιαι να σκορπίσει μυρωδκιές στους κάμπους τζιαι στα όρη
έτσι εν τζι’ η αγάπη σου, λαλείς μου πάντα, κόρη.

Μα τζι’ αγάπη μου εμέν, εν τζιαι λαλώ σου ψέμαν,
ήπκιεν τα δάκρυα της ψυσσιής τζιαι της καρκιάς το γαίμαν,
τζι’ αν η δική σου έγινεν κρίνον κοντά στ’ αυλάτζιην
εμέναν ποταβρίζεται στον ουρανόν καβάτζιην»
 
Anef_Oriwn
[μεθυσμένος από τη ευωδία των μιτσικόριων – κι όχι μονο!]
Παρασκευή 2/11/2012 

9 σχόλια:

Aceras Anthropophorum είπε...

Πέρκι καταφέρω τζιαι ρέξω ποτζιεί την άλλην Κυριακή να μου πεις που τα ήβρες να πάω να τα δώ τζιαι γώ. Εγώ είμαι τακτικός επισκέπτης τζιείνων του Κάβο Γρέκο. Τζιαι στον μεσόβουνον ήβρα, αλλά λλία τζιάει-δάει, ποττέ τόσα συγκεντρωμένα μαζίν.

Ελπίζω να μεν τα εσύναμεν κανένας :))

Anef_Oriwn είπε...

Aceras,

Κατά Άη Ντρικά μεριά! Τζι’ είχεν τζιαι κάτι κοντοχωρκανές που (τα) εσυνάαν!

arxiepiskopos είπε...

Εμένα στο χωρκό μου τους λαλέδες ελαλούσαμεν τους "πραμαννέττες". Είμαι βέρος Μεσαρίτης. Ξέρετε να τους λαλούν τζι αλλού έτσι;

Aceras Anthropophorum είπε...

Τι εν οι πραμαννέττες;

arxiepiskopos είπε...

Οι λαλέδες

Κλόκκος είπε...

Εγώ τα πολύχρωμα φκιόρα πασ' τη φωτογραφίαν εν παπαρούνες που τες ηξέρω κοπέλια. Οι μαυρομάτες εν άλλα δεντρά, δηλητηριώδη, που εχρησιμοποιούσαν τους σπόρους τους οι ψαράδες για να ηρεμούν τα ψάρκα. Ερίχναν τους τα για τροφήν τζιαί όταν εζαλίζουντον επιάναν τα με την απόχην. Μιλούμεν για λίμνες ή ποταμούς του παλιού τζιαιρού που είχασιν ψάρκα. Πιθανόν τζιαί στη θάλασσαν αλλά από θάλασσαν εμείς οι ορείτες δεν πολλοσκαμπάζομεν να πούμεν.
Επίσης στην περιοχήν μου, ορεινή Πάφος, εν ματσικόρια που λαλούμεν, τζιαί υποθέτω η λέξη προέρχεται από το μάτσον και την κόρη. Η ματσικοριθκιά έχει γύρω γύρω φύλλα στενόμακρα τζιαί στη μέσην είναι η κόρη που φέρει τζιαί τον εύοσμον ανθόν, έναν ή και περισσότερους αλλά όχι πάνω από πέντε.

Anef_Oriwn είπε...

Φίλε Κλόκκο,

Στην ανάρτηση μου με αρ. 4/2009 [link: http://aneforiwn.blogspot.com/2009/02/42009.html] , οι φωτογραφίες 7 και 8 δείχνουν η πρώτη μιτσικόρια [με πιο πολλά λουλούδια το καθ’ ένα] και η δεύτερη “μαυρομμάτες” που έβγαλα τότε από την κυπριακή Φύση!

arxiepiskopos είπε...

Κλόκκο,
Οι μαυρομάτες που λαλείς ενν τα δεντρά με τα μικρά λιλά άνθη και τους μικρούς σφαιρικούς σπόρους.Εμείς τα ελέαμεν τζιαι "λουλλουθκιές".Πράγματι οι ψαράδες εβάλλαν ποτούτες μες στες σκαρκές για ψάρεμαν.Για τούτο τζιαι στην Σκάλαν ενν αρκετά διαδεδομένη.

Anef_Oriwn είπε...

Α, παρέα Arxiepiskopε, «τι μου θύμισες» [που λαλεί τζι’ η κοτζιάκαρη τροφιμος του γηροκομείου - και πάλαι ποτέ “φορά(δ)α” - που υποδύεται ο Λώρης Λοϊζίδης στες “Πατάτες”] με την αναφορά σου στο δέντρο λουλλουθκιές. Πανέμορφα και με μεθυστική μυρωδιά, τα βυσινιά λουλούδια της. [Θυμάμαι όταν ήμουν μικρός ότι είχαμε στην αυλή του σπιτιού μας αλλά και στο περβόλι]. Νομίζω τους κιτρινωπούς καρπούς της τους τρωνε τζιαι οι τζιήκλες...